Tâm Lý Bạn Trai

1 – Một Thứ Tạo Vật Cũng Kỳ Biệt.

2 – Mà Họ “Thế Thế” Là Tại Sao?

Xét về mặt chương trình tình yêu của thượng đế thì họ là một tạo vật do lòng yêu mến vô bờ bến của Người. Sự có mặt của họ để sáng danh Thượng đế, để Thượng đế được thờ phượng và họ được hạnh phúc. Nhưng xét về góc cạnh xã hội loài người, về người họ cộng tác với phái yếu để làm dụng cụ thánh cho Tạo hóa trong sự truyền bá nhân loại. Những bộ phận sinh lý của họ được sáng tạo theo kiểu cách riêng để làm cha, để gánh vác gia đình. Vì các công tác gia đình, xã hội đòi nhiều sự thông minh, cương quyết, sự hăng hái, sự tưởng tượng và ký ức nên cơ cấu tâm lý bạn trai cũng được Đấng quan phòng sáng tạo cách chuyên biệt. Qua các nhận xét trên, ta nhận thấy con người bạn trai sở dĩ kỳ biệt đối với ta chỉ vì tại sự khôn ngoan của Tạo hóa nhằm những mục đích cao cả cần thể hiện trong nhân loại theo chương trình tình yêu bao quát của người. Ngoài mục đích đối thiên và phượng tự, là chuẩn bị toàn phúc vĩnh cửu cho cõi lai sinh, bạn trai có trách nhiệm làm chồng, làm cha, và những công tác xã hội trong cộng đồng xã hội.

3 – Trên Đường Biến Hóa.

4 – Ruồng Bỏ Hiện Tại.

5 – Say Sưa Tương Lai.

Họ không ý thức được viễn tưởng ngày mai ra sau. Đừng ai đòi ở họ địa vị xã hội hay chương trình của vị lai. Họ chỉ biết hăng say hướng về chân trời ngày mai, mà ở đó họ tin tưởng có những gì hay đẹp cần xâm chiếm. Họ coi kẻ trẻ tuổi hơn là con nít, những người thành nhân là sắp già và các bậc lão thành là sắp chết. Họ có sự tự đắc vô tội là quý trọng tuổi xuân của mình hơn hết. Họ khao khát sức khỏe trào tràn nhựa sống, say mê những bắp thịt thổi phồng: họ thích thể dục và thể thao. Có gì làm họ khoái chí bằng khi ngắm gương họ hy vọng thân hình họ sẽ đẹp. Họ chăm sóc mái tóc, họ cạo mặt, cắt móng tay và chuyên chú trang sức được chừng nào hay chừng ấy. Lắm lúc lười biếng học tập nhưng họ ham mê cấp bằng vì chứng chỉ nầy hứa cho họ tương lai rực rỡ. Họ mê văn nghệ và thích trở thành văn nghệ sĩ hơn. Người ta thường bắt gặp họ một mình đứng cô đơn gần một dòng nước đang lững lờ trôi, hay thả hồn theo cánh bướm non để lo nghĩ về tương lai. Sự lo nghĩ nầy không phải là sự lo xa của tuổi lão thành mà những ý nghĩ mơ mộng pha trộn niềm hy vọng mênh mông. Lắm lúc họ nghĩ về ngả đường đời họ phải đi. Họ chưa thấy rõ hình bóng gia đình đâu và hay tự nhủ: gia đình! Để lớn đã. Lớn bao nhiêu không biết nhưng họ tin ngày mai của họ dài như chân trời. Nếu hỏi những đường nét tương lai của họ ra sau, họ sẽ lúng túng. Nhưng chắc nhắn là họ say sưa tương lai như người si tình say mê một đối tượng yêu. Nhà giáo dục, nếu ý thức nhiệm vụ của mình, nên chụp lấy lòng say sưa tốt đẹp nầy về tương lai của bạn trai để gieo cho họ tinh thần trách nhiệm. Nên chỉ cho họ trọng trách của họ đối với bản thân họ. Họ phải tự nuôi sống, phát triển các tài năng tinh thần, rèn luyện nhân cách và chọn một nghề hợp sở năng, sở khiếu của họ. Nếu họ không theo ơn thiên triện tu trì thì họ sẽ lập gia đình, với một bạn đời mà lòng họ tha thiết nhất . Rồi họ sẽ có gánh nặng làm chồng, làm cha. Đời sống vật chất của gia đình họ phải bảo đảm. Còn sự giáo dục con cái chọn nghề cho chúng nữa. họ phải thấy sự hưng thạnh của gia đình họ. Rồi đây trên đường sự nghiệp, họ đóng những vai trò xã hội có liên hệ đến vận mệnh hạnh phúc đồng loại. Nhấn mạnh cho họ về lương tâm chức nghiệp. Cũng đừng quên vạch cho họ thấy trọng trách cứu quốc của họ khi sơn hà nguy biến. Thái bình đã về với non sông rồi vấn đề trọng yếu kiến quốc. Cả một sự thăng trầm về văn minh, sự tồn vong về hạnh phúc của bao nhiêu người tùy thuộc ở quyền lãnh đạo hay bổn phận tuân phục của họ. Nếu họ là một công giáo dân, vai trò của họ còn đại hệ nữa. họ phải lấy tất cả các hoạt động vật chất, tinh thần của xã hội loài người cần men của đức tin phúc âm để có ý nghĩa tức là phục vụ sự uy danh của Thượng đế và phần siêu rỗi tối hậu của con người. Nếu họ là một linh mục thì gánh trách nhiệm của họ là gánh khủng khiếp. Họ có bổn phận thánh hóa các tầng lớp nhân dân, chỉ cho họ nhận thấy vì tình yêu, vô bờ bến của thượng đế sáng chế, cứu thế, lập bí tích thánh thể và luôn luôn quan phòng đời sống vật chất, tinh thần, tâm đức và xã hội của từng cá nhân.

Quả thật tuổi thanh xuân của bạn trai là tuổi trách nhiệm. Bạn trai chuyển mình để vươn đến những trách nhiệm tương lai bằng sức sống vật chất cũng như tinh thần rất dồi dào và đời họ sẽ lên hương nếu thuyền đời họ được một tay lái sáng suốt.

6 – Không B í Mật Lắm.

Phải nhận thức lẽ huyền diệu nầy của Tạo hóa, người ta mới hiểu được tại sao người bạn trai, người bạn gái có thể xác, tâm hồn mang nhiều điểm khác nhau mà tự nhiên đến tuổi dậy thì, có xu hướng sống hợp nhất nhau. Mấy trang sau, ta sẽ có diệp làm sáng tỏ mục đích cao cả nầy của đấng vạn năng.

ĐỜI SỐNG SINH LÝ CỦA BẠN TRAI

1 – Nẩy Nở Và Thành Thực.

Sự phát triển sinh lý của bạn trai từ lối họ 12 đến hai mười mấy tuổi là sự phát triển ngó thấy và gây ảnh hưởng mạnh mẽ trên con người tâm lý của họ. Vì lẽ đó, trước khi mổ xẻ tâm hồn họ, ta thử đặt cái nhìn thống quán trên tiến trình của thể xác họ lúc thanh xuân.

Cứ chung mà nói, khi những bộ phận thuộc chi thể phát triển nhanh chóng ở bạn trai hơn chính thân hình họ thì những bộ phận thuộc đầu sau 9 tuổi phát triển rất chậm. Người bạn trai có chiếc đầu với hình thức gần nhất định sau 13 tuổi và từ đó về sau chỉ thay đổi chút ít thôi. Trong khoảng 13 đến 25, đầu thêm sức nặng và các bộ phận được gân guốc hơn. Cách riêng cơ quan trong đầu có liên hệ đến tinh thần cách trực tiếp, phát triển rất nhanh chóng từ 15 đến 20 tuổi. Trí năng lúc nầy cũng theo đà phát triển của khối óc mà phát triển theo. Lúc thanh xuân xương trán nở nang lẹ cũng như xương càm. Từ 12 đến 18 xương mũi biến đổi chóng và rắn chắc hơn. Cổ của bạn trai từ 17 tuổi về sau phát triển chậm và có dung dạng gần nhất định sau 20 tuổi. Lồng ngực nở nang nhanh chóng từ 12 tuổi đến 18 tuổi và biến đổi chút ít đến 25 tuổi. Tim chóng lớn hơn lồng ngực nên vì đó có nhiều bạn trai từ 17, 18 tuổi to con mà mặt hơi tái vì thường bị mệt do trái tim ít tự do hoạt động trong lồng ngực nẩy nở không kịp. Buồng phổi và khí quản phát triển nhanh khoảng 14 tuổi và lối 18 tuổi đã gần có hình thức nhất định. Có nhiều hiện tượng thoái giảm bên trong cơ quan trái thận chẳng hạn, lúc 11 tuổi nặng hơn 16, 17 tuổi. Vì xương lớn theo tốc độ nhanh quá, tiêu thụ nhiều chất phốt phát can xi. Còn bạn trai lúc 17, 18 tuổi mà thích ăn dữ, ưa hút thuốc, một phần tại những hạch nước miếng phát triển rất nhanh chóng.

Theo P. Mendousse thì từ lúc 13 tuổi trở đi, những xương ngang và xương dọc của bạn trai tiến nhanh về dài cũng như to. Có nhiều khớp xương ở tay, ở chân được khớp liền lại lần lần từ 13 đến 25 tuổi. Như xương vai có hai trung tâm lắt léo dính lại từ 16 đến 18 tuổi. Các xương ở bắp vế, đầu gối, ống quyển v.v… phát triển chớp nhoáng từ 13 đến 18 tuổi. Còn các bắp thịt thì tha hồ nẩy nở chiều dài cũng như chiều to. Nếu để ý, những tác động thể dục hay thể thao không giúp sự phát triển của các bắp thịt bao nhiêu khoảng 12 đến 16. Chúng chỉ bổ ích đặc biệt cho kẻ thành nhân hay thanh niên từ 17 tuổi dĩ thượng.

Về cơ quan sinh dục, tôi đã trình bày theo khoa học trong cuốn “Đời Uyên Ương” ở chương ba. Ơû đây chúng ta chỉ xét vài điểm hệ trọng. Khi người bạn trai từ 12 tuổi trở đi, các hạch phát tiết chất dịch truyền sinh phát triển. Những cao hoàn tức là hai tinh hạch đã bắt đầu súc tích những tinh dịch: trong đó có những tinh trùng mà Tạo hóa dùng để người nam thể hiện phận vụ làm cha. Linh mục P. Dufoyer nói: “Sự xuất hiện tinh dịch đánh dấu qua giai đoạn của thời tiền thanh niên và bước qua thời thanh niên”. Còn bao nhiêu phát triển của những bộ phận khác có liên hệ đến sự truyền sinh trong giai đoạn thanh xuân nầy đã làm cho người bạn trai cảm thấy con người sinh lý của mình thay đổi và họ nghe e thẹn trong cuộc xã giao với bạn gái. Vấn đề nầy tôi sẽ bàn rộng ở mấy chương sau.

2 – Một Hiện Tượng.

3- Tâm Lý Bạn Trai Sau Phút Xuất Tinh.

Phải chịu thiệt là tội nghiệp cho nhiều bạn trai, có tới 90% vì thiếu sự giáo dục về nam nữ, đã có những tâm tình rất phức tạp sau lúc xuất tinh lần thứ nhất. Tôi nói tâm tình phức tạp, vì khi xuất tinh tự nhiên người bạn trai cảm thấy những nhục lạc, nhưng tâm hồn họ bị xâm chiếm bởi những buồn vẩn vơ, lo âu, áy náy. Có kẻ tưởng mình mang một chứng bệnh gì quái gở do những tư tưởng ô uế xác thịt. Óc tưởng tượng tung hoành hành động, vẽ ra cho bạn trai những hồi hộp đáng tiếc. Nhiều bạn trai lúc 12, 13 tuổi sau khi ngủ trưa dậy hay vì một nguyên nhân kích thích xác thịt nào đó thấy dương vật mình cứng lên, bắt lo sợ, không biết tại sao và hồ nghi mình là kẻ quái gở về dâm dục hay mắc quái tật bất trị gì đây. Có bạn trai khác bối rối trong một thời gian vì thấy quanh cơ quan sinh dục của mình có những dương mao. Tất cả những tâm tình lo âu trên làm cho tâm hồn bạn trai tuổi dậy thì đã xao xuyến lại xao xuyến hơn. Vì thiếu tính giáo dục sáng suốt, có nhiều bạn trai sau thời gian biết việc xuất tinh không phải là thứ bịnh, hay rờ mó đến cơ quan sinh dục của mình để làm nhục thú. Quái tật này nầy chẳng những làm tổn hại cơ thể mà còn làm tiêu ma nghị lực và làm cho đời sống luân lý phải suy tàn. Trong cuốn “Lòng Băng Tuyết” tôi nhấn mạnh, cha mẹ phải ý thức trách vụ quan trọng của mình là hướng dẫn con cái tùy sự khôn ngoan về vấn đề tính dục. Lòng con cái của mình là tờ giấy mới, nếu cha mẹ không vẽ vào đó hình ảnh thiên thần thì quỷ Satan sẽ quẹt vào hình thổ địa.

4- Đòi Hỏi Thỏa Mãn.

5- Vì Trách Vụ Cao Cả.

6- Ăn Ngủ Ngon.

7- Nổi Mụn Và Đổi Tiếng.

Thật tội nghiệp cho phái mạnh vì đại đa số bạn trai từ 12, 13 ttuổi trở đi thì trên gương mặt hay nổi những mụn. Có lắm bạn trai mất đi nét mặt non nớt, êm diệu của thời măng sữa. Mặt họ hình như bị đổi dạng, hơi sần và các mụn cám, mụn cồi, mụn bọc nữa, thi đua mọc lên. Bạn gái bị mụn nghe khổ vì sợ mất duyên, bạn trai cũng không khỏi lo âu đâu. Tôi gặp nhiều bạn trai có luôn gương trong túi. Có khi mụn nhiều quá nặn không xiết, họ giận quá dùng lưỡi lam, cạo đến rươm máu. Không gì khổ bằng mụn bọc: nó làm cho không ít bạn trai mặt lớn mặt nhỏ, sưng húp và đau rát.

Cái nạn lông ben cũng là cái nạn bạn trai rất khiếp. Tôi biết một nam trung học sinh cứ trốn học mãi vì mặt bị lông ben, vô lớp mắc cỡ. Bạn gái cũng đừng cười bạn trai ở tuổi dậy thì hay mang bệnh lác ở mặt hay cổ. Các chứng bệnh ngoài da nầy sinh ra do máu xấu bởi thiếu ăn, mất ngủ mà trong một thời gian thì biến tan.

Đến một hiện tượng thông thường nữa hay xảy ra cho bạn trai là đổi tiếng. Cách chung bạn trai nào cũng đến lúc dậy thì đổi tiếng một thời gian. Họ nói tiếng đực tiếng cái. Nếu họ nói giọng óc thì tiếng nhỏ nghe eo éo. Còn nếu họ nói bằng giọng cổ thì y như thùng bể. Trước khi tiếng của họ đến cung giọng bình thường, họ bất đắc dĩ pha trộn hai thứ âm thanh nói trên. Cũng có một số, mà là thiểu số, bạn trai không đổi tiếng. Thường là kẻ có dáng điệu cô gái nhà lành, ăn nói nhão nhẹt và bằng giọng chim oanh. Khi thành nhân , tiếng họ cứng hơn một phần giọng họ nói, buổi hoa niên chứ không có sự thay đổi rõ rệt từ giọng óc đến giọng cổ.

Cũng thời gian nổi mụn, đổi tiếng, phần đông bạn trai bắt đầu có râu, có những lông ở vú và nách. Các hiện tượng nầy báo hiệu rõ rệt bạn trai đã qua hẳn thời kỳ tiền thanh niên và bước qua cửa thanh niên.

8- “Hữu Xạ” Mà Không “Tự Nhiên Hương”.

Một số bạn trai, đáng thương hại, lúc nào tuổi dậy thì có thứ mồ hôi bay mùi khó chịu. Thường kẻ bị mồ hôi nầy có sắc da đen sậm và râu, lông nách, lông tay chân mọc nhiều. Không phải tự họ ở dơ đâu, mặc dầu ở dơ có thể làm cho ai đã hôi lại càng tanh ói hơn. Nhưng tại tự nhiên trong người họ phát tiết ra chất dịch thừa khó thở ấy. Tôi biết có một số bạn trai tắm như lươn và rất thích ướp nước hoa mà hôi vẫn hôi. Có nước hoa vô, lại hôi khẳn khẳn, hôi mặn nữa. Bạn trai nào đã bị hôi như vậy đừng quá tin tưởng ở dầu thơm mà nên tìm thuốc bổ thận, nên thường tắm gội và nhất là năn thay đổi quần áo. Một lời khuyên cần cho bạn trai khi xã giao, nhất là về sau khi bạn trai làm lớn, lúc xúm xít bàn chuyện với ai, nực, mệt đừng có quạt. Điều nầy tầm thường lắm mà ta ít được ai chỉ bảo nên khi giao thiệp ta bị nhiều người khinh.

Đến đây bạn trai đã am hiểu về con người xương thịt của bạn trai. Có nhiều khuyết điểm đấy, nhưng dù sao bạn cũng âm thầm thán phục bàn tay xảo diệu của Tạo hóa trong sự sáng tạo bạn trai. Một nhận xét trọng yếu của ta là ta để ý con người sinh lý của bạn trai lúc hoa niên thay đổi rất phức tạp. Sự biến hóa ấy thân thể gây ảnh hưởng đậm trên tâm hồn họ mà sau đây bạn và tôi gia công tìm hiểu tỉ mỉ.

ĐỜI SỐNG TINH THẦN CỦA BẠN TRAI

1- Trí Tuệ Của Bạn Trai.

Người ta thường thấy họ ưa làm việc, ưa chơi giỡn ở nơi có nhiều ánh sáng. Những cuộc hội họp tưng bừng dễ lôi cuốn họ. Họ ghét thinh lặng và bóng tối vì những thứ nầy là bạn của suy nghĩ mà họ thì ưa hiểu biết bằng ngũ quan.

Nói họ ít thích tìm hiểu sâu xa, không có ý nói họ không biết binh vực những quyền lợi, như giành ăn, đòi mặc đồ tốt chẳng hạn. Không. Họ lo cho họ lắm. Không phải lo cho nên thân hiểu theo nghĩa của cha mẹ họ. Mà họ tranh đấu cho quyền lợi thấy trước mắt vì các quyền lợi nầy đập mạnh vào thị hiếu của họ. Đối với học hành, họ cũng dành cho một sức chú ý nào đó vì bị cha mẹ buộc học tập vì khi học tập có những cái vui lôi cuốn nào đó do thầy giáo, bạn lớp hay khung cảnh nhà trường. Nói vậy tôi không phải có ý nói tất cả bạn trai ấu trĩ đều kém sâu sắc. Vẫn biết có những Mozart, Pascal ấu trĩ và bao nhiêu thần đồng khác nhưng cứ chung phải nhận từ 8 đến 15 tuổi bạn trai hiểu biết cách hời hợt lắm. Ngay cáitính thẹn thùng làtính bảo vệ của ái tình, là tính tỏ ra tế nhị về tính dục mà bạn trai vào tuổi nầy có ít hơn bạn gái. Nhiều cậu trai ăn, uống, chơi giỡn với bạn bè khi thấy bạn gái bất kể. Thiếu gì cậu thay đồ một cách tự nhiên trước mặt một chị ruột hay một chị dâu. Nhưng khi qua tuổi 14, bạn trai bắt đầu tỏ ra có trí tuệ quảng bác và sâu sắc. Lúc ấy người lớn nói điều gì nghịch lý, người ta thấy trên gương mặt họ không phải sự hờ hửng mà cặp mắt nghi ngờ và coi chừng họ chất vấn vì thắc mắc. Cũng có một số bạn trai ngu đần, điều nầy không ai chối. Nhưng phần đông bạn trai gọi được là chịu đựng hơn bạn gái trong những môn học đòi nhiều suy nghĩ. Ai đã từng đóng vai trò giáo dục tất nhận khi dạy văn chương, toán học, sử địa, v.v… thấy trong khi nữ sinh ưa học thuộc lòng, vận dụng óc trực giác thì nam sinh thích phân tách, thích tổng hợp. Khi nào học được những cách lý luận họ thích sử dụng. Người bạn gái đồng niên tìm hiểu người, sự vật, hiện tượng căn cứ vào ích lợi, vẻ đẹp, thiện cảm hay ác cảm, toàn là những điều thuộc tình cảm, còn bạn trai tìm biết cái tại sao.

2- Lý Trí.

Qua buổi tiền thanh niên rồi, bạn trai hay mắc tật hơi buồn cười nầy là vẫn ưa sự hợp lý song hễ hở môi là không lý luận mà lý sự. Có người thiếu sự giáo luyện về đức khôn ngoan, hay lấy cái tương đối làm tuyệt đối. Lúc cao hứng, bạn trai bạn trai có thể cho một hay hai sự hiểu biết của mình là lý tưởng, là tận cùng của chân lý để rồi sau một thời gian thấy đầu óc mình còn xốp, lý lẽ của mình còn nhiều lỗ hở.

3- Não Nhớ.

Cứ chung mà nói bạn trai học lâu nhớ hơn bạn gái nhưng một khi nhớ rồi thì nhớ dai hơn bạn gái. Bạn gái thích nhớ những chuyện ăn thua đến tình cảm, đập trực tiếp vào ngũ quan và rất ngán những gì bắt suy nghĩ, cực trí. Nhưng giá phải học thuộc lòng hết, bạn gái vẫn học nhớ mau hơn bạn trai. Bạn gái ưa nhớ những mẫu chuyện đời xưa, những đề tiểu thuyết, những bài thơ, bản nhạc. Họ không thích những bài sử bàn về chính trị rắc rối, những con số bề dài của sông, bề cao của núi trong địa lý. Giáo sư bắt buộc “cạo sát” họ vẫn thuộc rành được. Còn bạn trai ít phân biệt được vấn đề nào thuộc tình cảm, thuộc lý trí, cách chung thì hay lười biếng khi phải nhớ. Nhưng khi muốn nhớ, tuy lâu nhớ, bạn trai nhớ lâu và có thể dùng ký ức để suy luận, tìm ra những kiến thức mới lạ.

Lẽ dĩ nhiên nên đề phòng một số bạn trai tự nhiên thiên về trí nhớ mà bất chấp trí hiểu. những kẻ nầy nếu không được huấn luyện óc phán đoán có thể trở thành những người trí hẹp, phán đoán thiên lệch. Các tật nầy hại suốt đời họ về mặt xã giao cũng như lãnh đạo.

4- Tưởng Tượng.

Trong lãnh vực học hành, tuy không có trí tưởng tượng tự nhiên phong phú bằng bạn gái, bạn trai được luyện tập về tài năng nầy vẫn làm được những công trình văn hóa do óc tưởng tượng một cách khách quan. Tôi nói được luyện tập để nhấn mạnh bạn trai có khả năng tưởng tượng hơn là tự nhiên tưởng tượng dồi dào. Văn học sử và văn nghệ sử thế giới đã chứng minh óc tưởng tượng bạn trai không phải không khả quan. Dưới góc cạnh giáo dục, người có trách nhiệm nên để ý những bạn trai mơ mộng quá lúc dậy thì. Họ không đáng trách đâu mà đáng ta giúp đỡ qua thời kỳ nguy hiểm nầy. Nhiều bạn trai học hành không được. Có nhiều tâm hồn thú thật với tôi nỗ lực học tập lắm nhưng trí vẫn nghe lâng lâng, hồn cứ trôi lạc vào những mơ mộng, nhất là mộng ái ân. Có lắm tuổi xuân mơ ước những thú vui xác thịt rất tổn hại cho lòng băng tuyết. Cha mẹ cũng như thầy giáo đừng thấy bạn trai thụ giáo mơ mộng mà mỉa mai, chỉ trích, rầy đánh. Nên giúp họ bằng cách giải phẩu tâm hồn họ, chỉ cho họ điều khôn dại và nhất là chỉ việc làm hấp dẫn cho họ. Bạn trai lúc mùa yêu dậy trong tâm hồn hay có tưởng tượng xấu xa vì sự kích thích của sách báo, phim ảnh, kịch tuồng, câu chuyện khiêu dâm. Nhà giáo dục vừa trừ những thuốc độc nầy vừa kiếm cho họ những giải trí lành mạnh.

Trong thời nào cũng vậy, nam giới cũng như nữ giới, có kẻ nghèo nàng trí tưởng tượng. Nhà giáo dục nên cho họ đọc lại sách giúp trí nầy cách lành mạnh như loại sách của Jules Vernes, Telemaque của Fenelon hay Odyssée của Homère. Tranh đố trong báo cũng rất có lợi cho sự luyện tập óc tưởng tượng. Chỉ nên cấm sự mơ mộng xấu chớ vẫn phải tập bạn trai tưởng tượng vì khi thành nhân óc phán đoán, suy luận có thể lấn áp tài năng nầy của họ rất nhiều. Lúc ấy vì thiếu thói quen tưởng tượng, e sợ họ bị khô khan tinh thần.

5- Ý Chí.

Nếu tôi nói về đường tình cảm nhất là trong lãnh vực ái tình bạn trai là phái yếu còn về ý chí tôi phải công nhận bạn trai là phái mạnh. Hình như tự nhiên bạn trai được tạo hóa ban cho đặc ân dồi dào nghị lực. Nói vậy không phải hiểu bạn trai nào cũng có đầu óc sắt thép. Chí dục bao giờ cũng cần thiết cho mọi hạng người trong nam giới. Tôi chỉ muốn nói cách chung và tự nhiên bạn trai có ý chí mạnh. Gặp những vấn đề khó khăn, phức tạp, đứng trước công việc nguy hiểm, bạn trai tự nhiên ít xao động, lính quýnh hơn bạn gái. Khi nào muốn công việc gì, kể cả việc chơi, họ mạnh mẽ tiến đến hành động. Nếu được khuyến khích, họ có thể bước tới thành công nhờ nỗ lực. Trong khi chung sống với một số bạn gái hay công tác với các bạn nầy, bạn trai tỏ ra là người đảm đương. Thật vậy, họ có thể nhỏ tuổi, học hành kém bạn gái, nhưng giải quyết vấn đề thuộc lãnh vực ý chí thì bạn trai gồng gánh. Hình như tài năng nầy là nồng cốt của tòa nhà tinh thần của đàn ông, hiểu hẹp là bạn trai. Điều nầy nói ra nghe lạ nhưng nó tỏ ra một phần nào bạn trai là phái mạnh. Là có khi nào bạn thấy một bạn gái yêu một bạn trai mà yêu bằng tâm tình người lớn mà xưng chị với người yêu mình không. Còn một bạn trai dù hỉ mũi chưa sạch, khờ ịt về yêu đương mà hễ yêu một bạn gái thì có thái độ anh và xưng anh với người tình của mình ngay. Điều nầy thường quá nhưng bởi nó thường quá nên ta không để ý cái bản năng mạnh và cái tài năng vượt thắng tức ý chí trong bạn trai. Nếu bạn không tin thượng đế sau khi tạo thành Adong nam nhân tổ của loài người rồi lấy xương sườn của ông sáng tạo nữ nhân tổ là Evà thì nguyên cái việc trong lãnh vực yêu đương người bạn gái tự nhiên đòi sự che chở và bạn trai tỏ ra kẻ đảm đương cũng đủ cho bạn thấy bạn trai giàu ý chí.

Trong gia đình, giúp cha mẹ làm những việc gì cần can đảm thì bạn trai đắc lực. Ơû học đường hay trong những công tác xã hội cũng chính bạn trai thế bạn gái lãnh những trọng trách đòi hỏi sự chịu khó, sự dẻo dai trì chí. Có lẽ bạn nói tại bạn trai vai u thịt bắp. Bạn có lý một phần. Nhưng tại ý chí nhiều hơn vì chính tài năng nầy điều khiển sức khỏe của họ và là bùa thành công cho họ khi họ gặp chướng ngại vật tinh thần hay vật chất. Trong khi bạn gái quyết định dựa vào trực giác thì bạn trai quyết định dựa vào lý trí và sức mạnh của ý chí. Yù chí đích thị là lợi khí giúp phái mạnh làm được bao nhiêu công việc vinh quang trên đời. Không phải tôi phủ nhận ý chí bạn gái hoàn toàn đâu. Ai mà không ngã đầu trước ý chí cương quyết nên thánh của một nữ thánh Têrêsa. Ai mà dám coi thường ý chí chiến thắng của Jeanne Are, hai bà Trưng. Nhưng đó là những hạt châu trên sa mạc. Đọc hạnh các thánh công giáo, gương danh nhân thế giới ta thấy bao nhiêu gương người nam tỏ ra có ý chí phi thường nhất là khi ý chí ấy được đượm ơn thánh của Thượng đế. Một Phao lo, một Vincent de Paul, một Phan văn Minh chẳng hạn.

Một điều đáng lưu ý là bạn trai thiếu nhi có ý muốn mạnh nhưng vì tinh thần chưa già giặn, họ rất dễ đổi ý. Điều họ quyết ngày nay họ thay đổi ngày mai. Aùi tình cũng hay chịu lối quyết định nầy của họ. nguyên nhân sự đổi ý nầy là trí hiểu, óc phán đoán còn non nớt và nhất là họ chưa quen chịu khó. Họ còn sống nhiều bằng bản năng, hễ gặp trở ngại thì tức động, thay đổi. Chỉ có ý chí được trui luyện mới biết ăn chịu. Người thành công là người vừa có trí tuệ thông minh vừa có chí cương dũng.

6- Trực Giác.

Tôi biết nhiều ông giáo sư bất công, mất uy tín cũng tại sử dụng bậy óc trực giác. Họ hay đoán tài, đoán chí học sinh xuyên qua tướng mạo. Không biết “dị kỳ tướng” có luôn luôn “dị kỳ tài” không, nhưng tài chí, đứctính thường đâu có ăn thua lắm với tướng diện. Gandhi có thân hình teo như cau khô mà chí mấy ai bằng. Còn to con đẫy đà như Gô Liát sao lại thua trí Davít nhỏ con để rồi tàn mạng cách đáng tiếc. trực giác phải khéo dùng lắm mới nhận định khỏi sai lầm.

Nhà giáo dục đủ tế nhị chỉ dạy cho bạn trai khai thác trực giác. Giúp họ đề phòng những ảnh hưởng của tình dục nhất là ái tình, nợ tình. trực giác phải căn cứ vào kinh nghiệm được soi sáng bởi lý trí. Thứ trực giác như vậy là bí quyết mà bạn trai sau nầy có thể dùng để tìm chân lý, để xã giao bặt thiệp.

7- Óc Chú Ý.

Chú ý hiểu theo nghĩa tâm lý học là tạo một thinh lặng trong tâm hồn, tập trung tinh thần, tập trung tinh thần vào vấn đề quan sát, suy nghĩ, hiểu biết hay giải quyết. Hiểu như vậy thì óc chú ý rất nghèo ở bạn gái mà giàu ở bạn trai. Không phải bạn gái không biết chú ý khi họ muốn. Nhưng họ không có xu hướng tinh thần tự nhiên dồn tâm tư vào những gì đòi hỏi sự suy xét nhiều.

Trong “Tâm lý bạn gái” tôi viết: “Bạn gái chú ý không phải họ dồn tâm tư vào vấn đề hay vật khách quan để suy nghĩ, cân đo, chọn lựa. Mà tại vấn đề hay vật khách quan nào đó có một cái gì nổi bật lên kích thích họ, họ như cái máy để ý tới rồi cũng như máy phán đoán, đánh giá trị hư thực, trúng, sai”. Còn bạn trai khác hẳn. Tạo hóa cho bạn trai có năng lực tự nhiên hướng về tập trung tinh thần dễ dàng vì bản chất tinh thần của bạn trai ưa suy luận, tìm cái tại sao, truy tầm nguyên nhân, cứu cánh. Mà các việc nầy phải khởi sự bằng chú ý. viết điều nầy tôi vẫn nghĩ đến một số bạn trai mà tinh thần hay tản mác. Trong giới nam hay nữ cũng vậy, mười kẻ có ưu điểm thì có một vài mang khuyết điểm. Tôi chỉ muốn nói cách chung thôi. Ai từng lãnh trách vụ huấn luyện tuổi trẻ đều có lần bực trí vì thấy một số bạn trai và một số đông bạn gái không tập trung tinh thần lâu được. Hình như tinh thần họ bị lỏng lẻo. Gặp vấn đề gì được trình bày hấp dẫn lắm họ mới gom tâm tư lại để lãnh hội. Mà thời gian họ chú ý như vậy rất ngắn. Lắm lúc nhà giáo dục phải bực mình vì khi thấy mình thuyết trình những vấn đề hết sức tế nhị thì họ lại ngó cách lơ mơ. Nếu biết được tâm lý con người thì nhà giáo dục cứ bình tĩnh và cho đó là tự nhiên. Bạn gái phần đông ưa trực giác, ưa suy xét theo ngũ quan, không thích để tinh thần căng thẳng khi làm việc. Một thiểu số bạn trai không hơn gì bạn gái. Nhà giáo dục nên lưu tâm huấn luyện riêng cho họ về vấn đề nầy. Người không huấn luyện óc chú ý là người khó có đời sống tinh thần sâu sắc, khó tìm được những ý hay, khó nói chuyện mạch lạc, dĩ nhiên là khó bề thuyết phục ai được. Cho đặng thuyết phục phải nắm vững chủ ý của mình mà cho đặng có chủ ý, phải biết chú ý.

Bạn trai độ 11, 12 tuổi tuy hay xao lãng vì ham chơi. Nhưng lắm lúc tỏ ra rất léo lắt: tôi muốn nói họ hay để ý. Có nhiều đồ vật mẹ giấu họ. Họ thoáng qua là biết ý mẹ và có thể lục phá. Cha rầy anh, chị, họ phớt qua vấn đề gì đó có ý giấu họ: họ để ý nghe lắm lúc họ hiểu được thâm ý của cha tại sao rầy, tại sao không muốn cho họ biết.tính bạn trai thiếu niên ưa nói nghịch nhưng không có chú ý tìm chân lý. Hễ thấy cần nói theo đầu óc của họ thì họ lý sự rồi thôi. Ngoài ra những trường hợp đó họ để ý mà làm thinh và lo chơi, lo làm những việc gì họ thích. Nhiều người lớn thấy họ làm thinh tưởng đâu họ không biết. Có một người anh trong gia đình nọ cho tôi biết hai em nhỏ của anh, một đứa độ 8 tuổi, một đứa độ 6 tuổi mà làm những việc dâm dục với nhau, chỉ tại vì thường thấy cha mẹ ăn ở nhau thiếu kín đáo. Có biết bao nhiêu trường hợp, người lớn tưởng bạn trai thiếu niên có mắt mà không thấy. Ai mang trách vụ huấn luyện thiếu niên nên đề phòng điểm nầy.

Cách chung, bạn trai 16, 17 tuổi nếu ai biết bàn chuyện, biết hướng dẫn họ làm công việc bổ ích, họ tỏ ra có năng lực chú ý nghe, chú ý vâng lời lắm. Tôi không nói thiện chí của họ đâu. Tôi muốn đưa ra ánh sáng cái khả năng tự nhiên của tinh thần họ, là thứ tinh thần mang bản chất suy nghĩ. Tuy nhiên, vì hoa niên là tuổi bạc, nên tâm hồn họ lắm lúc bị những lực lượng tình cảm nhất là ái tình làm xao xuyến. Tinh thần họ là con thuyền mà biển là tình cảm náo động nên người ta đừng lấy làm lạ sao có không ít bạn trai vô lớp học, xác ngồi đó mà hồn bay đâu đâu. Không biết thời xưa hay ở tương lai làm sao, nhưng ở thời đại ta, trong lãnh vực trung học, đại học, bạn trai hay bị náo động tinh thần quá. Năng lực chú ý của họ bị chi phối bởi bao nhiêu sức mạnh cám dỗ của các vấn đề thời cuộc, của màn ảnh, sách báo, tuồng, kịch, quảng cáo và nhất là bởi ái tình. Thời xưa hay ở thôn quê trong giới ít học, không phải người ta không biết yêu đâu. Không. Yêu là một bản năng. Nhưng cái bầu khí của các người có cổng cửa lễ giáo, luân thường làm cho yên tĩnh. Bản năng yêu có nỗi dậy cũng chừng mực. Còn ở thời ta, con lợn của Epicure bị các tà thuyết, các gương mù, các chất kích thích thần kinh không những phá chuồng lễ giáo, luân thường cho ra, mà còn quất cho nó nhảy cồng lên. Bạn trai thiếu niên, thanh niên khó chú ý học hành lắm. Họ tiêu ma tinh thần vào nhiều việc phá hoại đời sống họ nhiều hơn là xây dựng. Còn nền giáo dục bây giờ không rờ mó gì vô nội tâm của họ được. Nhà giáo chỉ thuyết ngoài da họ. Họ tuân kỷ luật vì coi kỷ luật là một phương thế giựt cấp bằng, mua chức vị xã hội để nuôi thân, nuôi vợ, nuôi chồng, nuôi con và tạo cảnh gia đình ấm cúng trong ích kỷ. Ai có thẩm quyền giáo dục cần giải thoát cho bạn trai khỏi xiềng xích đó. Quốc gia hưng thịnh hay không, nhân loại bình an hay không, coi chừng ăn thua tâm hồn bạn trai rất nhiều.

8- Đầu Óc Mâu Thuẫn Và Ưa Nói Nghịch.

Nói đến đời sống tinh thần bạn trai mà không bàn hai thứ đầu óc nầy của họ thì bỏ một lỗ trống to. Nguyên nhân khiến bạn trai giống bạn gái ở chỗ hay mâu thuẩn là tinh thần non nớt. Lúc dậy thì cơ thể bạn trai đang tiến đến thành thụ thì tinh thần của họ cũng tiến đến già giặn. Trên đường tiến hóa ấy, tinh thần lại bị chi phối bởi thủtính , làtính hoạt động theo bản năng. Đó là những tích động, những hành động trên bắp gân chứ không phải là những tác vi mang dấu suy nghĩ.

9- Lòng Tự Ái.

Cũng do lòng tự ái nữa, các bạn trai thấy buồn tủi khi cha mẹ họ ăn mặc nghèo nàn. Đi đứng nhà quê, nói năng thô kịch trước công chúng. Tôi biết có vài bạn trai giấu tên cha mẹ, không cho ai biết nguồn gốc mình. Nhiều lần gặp cha mẹ đến trường họ lánh mặt vì mắc cỡ. Còn bạn nhiều khi nghe lắm bạn trai nói láo rằng gia đình họ giàu có, cuộc sống cha mẹ, anh chị em út họ sang, chú bác họ làm lớn: bạn đừng ngạc nhiên. Con đẻ của tự ái, dấu hiệu của ý thức nhân cách đấy.

Hồi nhỏ chạy chơi bò ngao bò nghếch ngoài lộ, mặt vằn vện bạn trai có kể gì ai đi qua lại trên đường đâu. Ơû chợ có múa lân, gánh hát, bạn trai vẫn vác bộ mặt hề của mình đi coi cách vô tư. Ơû truồng nữa. Thiếu gì bạn trai chuyên môn trầm dưới mấy rạch có cống, ở bến chợ, coi chợ nhóm như không có ai. Vậy mà lúc dậy thì lại hoàn toàn khác. Nổi một mụn bọc, mặt lớn mặt nhỏ, họ nghe khổ làm sao. Đi đâu mà áo quần rủi rách một chút, họ ngột ngạc,khó chịu, bẽn lẽn. Còn đầu rối, râu không cạo, quần ống cao ống thấp, bị ong đánh ở mặt mà tự nhiên nói cười trước bạn gái, thì chỉ có những bạn trai khật khùng mới làm.

Mấy cháu ở nhà, bạn để ý coi: hồi còn chừa chóp. Gặp con nít ai cũng tấp vô giành lon, giựt đạn, chia bánh, xô đẩy, cặp kè. Mà lớn lên họ không vậy nữa. Họ chọn bạn để chơi. Không phải họ chọn theo lý tưởng người lớn đâu. Nhưng họ chơi với ai mà con người họ được nổi bật lên.

10- Lương Tâm.

Còn nói đến óc trưởng giả thì bạn trai đã bị lậm trong đường gân thớ thịt. Người lớn xung quanh họ thì đua xa xí thì họ cũng đấu tranh lảng tiêu. Ơû trong xã hội nghèo mà nghèo được coi là tội, mà nhân đức thanh bần bị dìm xuống đất đen, mà thần tài là chúa tể, nhiều bạn trai nuôi lý tưởng học xong chiếm cho được một địa vị xã hội để lôi một kiếp sống trưởng giả trong tiền bạc, sung sướng.

Có bao giờ phần đông bạn trai được khiêu gợi lòng trắc ẩn đối với những người xấu số trong xã hội. Các trường lớp bị coi là cặn bã xã hội như gái điếm, như kẻ ăn mày, như người lao động con đông giống chuột lứa, co rút trong nhà “nhà chuồng”, đã bị đời miệt thị, lại còn bị số đông bạn trai gớm như cùi nếu không lạm dụng được để thỏa mãn lòng ích kỷ. Lý tưởng nên người bổ ích cho xã hội là cái gì xa lạ đối với nam thanh ngày nay.

Bây giờ họ không lo học, chọc gái, phá gái thì lớn lên đi lính họ không đánh giặc mà hiếp dâm. Bây giờ họ gạt cha mẹ để hoang học phí thì sau nầy làm công chức họ thụt két chánh phủ, ăn cướp đồng bào.

Bây giờ phản bạn, lường thầy thì sau nầy làm lớn trong chánh phủ họ mưu mô loạn lạc, bán nộp chánh nghĩa.

Có thể càng lớn họ càng tu tâm sửatính và nên công dân lương thiện. Có thế thôi. Mà coi chừng mấy câu: cây xiên bên nào ngã bên nấy, ai gieo gió thì gặt bão luôn vô nghĩa đâu.

ĐỜI SỐNG TÌNH CẢM CỦA BẠN TRAI

1- Vườn Lòng Hé Cửa.

Lúc còn thơ bé, bạn trai sống dưới bóng bao tâm hồn thành nhân , thành lão, nhưng rất vô tư lự. Họ ăn, ngủ, chơi, lục lạo, khóc, la, cười, làm đủ thứ chuyện như là một cái máy. Họ cũng có cách dồi dào nhưng tâm tính vui vẻ, nóng giận, yêu mến, oán ghét, bi ai, sợ sệt, thèm khát. Song cuộc sinh hoạt của họ lúc bấy giờ là cuộc sinh hoạt được chi phối bởi bản năng nhiều hơn là tâm hồn. Họ có tâm tình còn biết mình có tâm tình, phân tích những tâm tình, coi tại sao mình buồn giận, thương ghét thì không. người ta nói đời trẻ dại là đời hướng ngoại. Lời nầy chẳng xa sự thật lắm. Các người, vật, hiện tượng hấp dẫn bên ngoài mà ngũ quan cho biết, đã chiếm hết tâm hồn của bạn trai. Anh ruột và chị dâu xích mích, chị dâu buồn ngồi ở góc phòng rơi lệ. Họ cứ tiếp tục đá dế. Mẹ giận cha bỏ cơm trưa gói đồ ra đi không biết chừng nào trở lại. Họ thả diều xong, bắt đầu kiếm trúc làm ống thụt. Ba mới đánh xong vì làm rách quần, họ khóc sơ một chút rồi đi đẽo nạng giàn thung. Bạn có thấy cuộc đời bạn trai niên thiếu là một tràng mộng xuân không? Đừng ai hỏi đời sống nội tâm. Họ chưa có ý nghĩ dừng chân lại ở vườn lòng để coi đã nở những hoa tâm tình nào.

Nhưng… nhưng vào hoa niên, có những buổi chiều họ giựt mình, đứng lại trong tâm hồn, thinh lặng thấy rằng vườn lòng ai đã gieo bao giống tâm tình mà nay họ nhận thức được hương vị của nhiều cỏ hoa tình cảm lạ. Họ thấy lòng mình rạo rực lên những ý nghĩ xa xôi, những ước vọng không bờ bến, những phút trống rỗng như sa mạc. Rồi sau có những sáng xuân mà lòng họ ngao ngán sầu, sầu không lý do. Họ chưa nghĩ hẳn đến yêu nhưng như thánh Aucutinh tự thú: “lúc ấy tôi tìm cái tôi có thể yêu”. Họ ngơ ngác nghe lòng thiếu thốn một cái gì. Con ngựa cây, trái banh cao su, con diều giấy sao bây giờ họ thấy chán quá. Hồi đó gặp đứa bé nào họ cũng xáp lại chơi giỡn. Bây giờ họ thích cô độc. Không phải họ tìm tịch mạc để xây dựng những học thuyết gì. Họ thinh lặng vì thấy lòng mình không để mình ở yên, vô tư. Họ thinh lặng nhưng tâm hồn họ nổi sóng gió. Họ đang mơ vọng rồi chờ đợi, bỗng buồn chán đến vì họ không biết mình đợi cái gì, thỉnh thoảng sao nghe lòng lâng lâng. Họ yêu đời quá. Như có Tết trong bụng, họ tích cực làm việc, học hành. Vài tiếng đồng hồ sau, tâm hồn họ lắng xuống, họ bỏ các ý định cũ rồi muốn đi rong chơi. Bạn hỏi tại sao lòng bạn trai khó hiểu quá. Tôi thú thật với bạn là không biết tại sao và ra sao? Khi vườn lòng họ hé cửa, nhô lên bao nhiêu hoa cỏ tâm tình mà giống đã gieo đâu tự hồi nào. Quan sát kỹ người ta thấy tâm hồn họ có lúc như sa mạc vắng, có lúc âm u như rừng thẳm, có lúc náo động như biển ba đào.

Tâm tình phức tạp của bạn trai trong tuổi nầy, cứ chung mà nói, không có gì đáng trách cả. Duy có điều khi chưa trấn tĩnh được tâm hồn, bạn trai có thể thả hồn theo những mơ mộng kiểu René, của Chateaubriand mà làm cho con người nội tâm yếu đuối. Nhà giáo dục hãy thế những phút mà “sương rơi, nặng trĩu, trên cành, dương liễu, lả lơi, em ơi, gió rơi, lá rơi, em ơi” trên vườn lòng bạn trai bằng những lý tưởng, những công tác thúc đẩy yêu đời.

2- Mùa Mộng Biếc.

Lúc thơ ấu, bạn trai thực tế. Có nghe chuyện đời xưa, chuyện ma để thỏa mãn óc hiếu kỳ. Nếu nghe rùng rợn quá thì sợ, sợ vì không muốn ai phá rối an ninh của cá nhân mình. Không chuyện phiêu của Quả dưa đỏ đầy tưởng tượng của các tiểu thuyết của Jules Vernes nào mà làm cho họ mơ mộng được. Bà ngoại thôi nói chuyện Tấm Cám thì họ ngủ. Oâng nội ngừng thuật chuyện săn cọp thì họ đánh đáo tiếp theo. Tuổi hoa niên chiếm cõi lòng, bạn trai bị chìm lặng trong mộng và mộng. Tâm hồn họ không để họ sống trong hiện tại mà xô đẩy họ vào những mơ tưởng đâu đâu. Không phải là bạn trai có ý để hồn phiêu lưu, có nhiều người chống trả với tật mơ mộng lắm. Song dù muốn dù không họ tự nhiên mộng. Ngồi trên đi văng nói chuyện với mẹ đang may, họ để lòng mình trôi trên cánh bướm… nó đi xa… về đồng quê… lên thị thành. Giáo sư giảng bài vũ bão, nhưng cánh hồn họ đang theo những cái nhảy tung tăng của mấy chim se sẻ vô tư lự. Nhiều công việc gấp rút họ làm cách thẫn thờ, lờ đờ tựa nước ương. Văn hào Nga Tolstoi tự thú rằng người yêu trên những chim se sẻ. Oâng nói: “nàng đến dạo chơi trên những chim se sẻ. Nàng đến gần tôi hỏi tôi là ai. Tôi ưu sầu nhìn nàng…” không phải bạn trai nào lúc mơ mộng đều có bóng giai nhân lẻn vô hang ngách của tâm hồn. Nhưng các bạn trai đều có phút giống Tilstoi ở chỗ lòng dậy lên mùa mộng biếc. Ai đã từng qua tuổi dậy thì tất nhận trong những giấc mộng xuân có môt thứ thú vị, nó ve vuốt tâm hồn, nó bắt mình thoát tục. Vì thứ thú vị đó mà nhiều bạn trai để hồn lỡ bước trong những giấc “mơ đầy bóng gã, chiêm bao lẫn bóng nàng” rất tai hại mà tôi sẽ bàn rộng ở một mục sau. Trong cuốn “Toi quy deviens homme”, Jean Le Presbytre có dẫn lời nầy của Moudousse: “Cho nam thanh mơ mộng là nguy hiểm, không mơ mộng càng nguy hiểm hơn bởi vì như vậy là tiêu diệt đi khả năng sáng tạo sau nầy”. Nhưng phải khôn ngoan: bạn trai nên nhớ ai cũng phải qua mùa bích mộng ấy. Ta hãy lợi dụng nó để hướng thượng, làm cho lòng ta thoáng đạt, đời ta có nhiều diễn cảnh. Loại trừ những uế ảnh làm lem luốc hồn xuân của ta. Ta cường dũng là nhờ khí lực. Mà nếu ta để tâm hồn chìm lặng trong mơ mộng không kềm hãm thì những khí lực phải tiêu ma, ý chí kiệt quệ. Trở về thực tế, sống theo lý trí và ý chí rồi chuẩn bị cho tương lai.

3- Lạc Giữa Sa Mạc.

Một thứ tâm tình lay động ráo riết lắm lúc rất cuồng bạo trong tâm hồn bạn trai là tâm tình cảm thấy cô độc. Không phải họ kiêu hãnh như người tự đắc cho mình là con sông ở giữa bầy gà. Cũng không phải họ thấy lẻ loi như một thiếu phụ vừa đưa chồng đến chốn yên nghĩ nghìn thu trở về cô phòng vắng lạnh. Họ nghe cô đơn một cách vô lý. Hồi thơ ấu, họ thấy lòng mình cởi mở ra cho muôn người. Ai họ cũng giao tiếp được mà không hề có ý nghĩ mình cô độc. Nhưng bây giờ tâm hồn nghe sao bát ngát như sa mạc về đêm. Tận gốc kẹt cõi lòng họ thấy thiếu một cái gì, cái gì đó không tên, không tuổi. Họ không biết chắc ra sao mà biết chắc là thiếu. Lòng họ đã trống rỗng. Họ không phải nguôi tình yêu mẹ, nhưng bây giờ họ không còn đem hết tâm hồn vào sự quyến luyến bên gối mẹ như lúc còn măng. Có gia đình cũng đông người đấy mà họ nghe như mình lạc giữa một nghĩa địa. Còn trong xã hội? Họ cũng thấy bao kẻ xung quanh không ăn thua gì với họ. Họ hồ nghi không ai quan tâm tới họ. Tâm hồn họ là một cánh rừng hiểm bí khó ai hiểu được. Họ có bao nhiêu khát vọng, cao vọng nữa mà ở thế nhân không dễ gì làm họ thỏa mãn. Họ không tin ai nên không buồn đem tâm sự phanh phui mà chỉ thích trở về với nội tâm, thầm nghĩ những điều mình mong ước cách đơn độc. Lắm lúc họ không thích nói chuyện, coi xã giao là phi lý. Nhiều người bị họ ghét chỉ tại vì đến bàn chuyện với họ, kể cả lúc kẻ nầy có việc cần, có việc ích lợi cho họ. Thật lạ, Triết học thì bạn trai có lẽ chưa thông, nhưng họ ưa có thái độ triết gia, hiểu theo nghĩa không hay, khi thấy bao nhiêu khuyết điểm của xã hội. Tâm tình cảm thấy cô độc của họ làm lây xung quanh, khiến cho nhiều kẻ gặp họ nghe bầu khí xã giao nặng.

Nhà giáo dục nên sáng suốt tìm những lúc bạn trai cô độc để giúp họ giải thoát tâm hồn. Những cuộc bàn tâm sự cách thành thực trong tinh thần tín cẩn, những cuộc chơi giải trí, những giờ đọc sách lành mạnh là tiên đan để trị bịnh cô độc của bạn trai dậy thì.

4- Coi Mình Là Vật Chi Chi.

Nói bạn trai kiêu căng thì nhất định là nói oan. Bạn gái không có ác ý khinh người, coi mình là tất cả. Nhưng nói bạn trai tự nhiên cảm thấy lòng mình là vật chi chi trong xã hội thì rất đúng. Con người sinh lý của họ rạo rực phát triển. Các đường gân thớ thịt trào tràn nhựa sống xô đẩy họ yêu đời, tin tưởng ở sức khỏe, tài đức tương lai của mình. Hồi bé thơ, bạn trai nếu không đặt vấn đề sánh mình với người lớn thì cứ quanh quẩn sống gần người lớn cách vô tư, có khi hoàn toàn tin tưởng ở sự nuông chiều của ngươi lớn thân thích. Khi thân thể dồi dào sinh lực, nhân cách xuất đầu lộ diện, bạn trai tự tín và hy vọng nhiều ở ngày mai. Lòng lạc quan nầy làm cho họ thấy mình nổi bật lên một phần nào trong gia đình, trong xã hội mà họ giao thiệp. Thấy mình có thân thể cường tráng, họ đứng gần tuổi đi về già của người cha, gần hình dáng mảnh khảnh của mẹ và chị, đâm ra ý nghĩ tự khoái về sinh lực của mình.

Họ thế cha, gồng gánh nhiều công việc nặng nhọc. Họ hãnh diện khi mẹ mượn rinh một cối đá, chị nhờ bữa một ống củi. Họ thích giao thiệp với bạn gái lắm, nhưng đắc chí khi thấy mình vai u thịt bắp còn bạn gái mang thân liễu bồ. Có nhiều bạn trai dám có ý nghĩ kẻ nhỏ hơn họ là thế hệ chưa tới, kẻ già hơn họ là thế hệ đã qua và họ đứng trong thế hệ trào tràn, phúc lạc. Ngày mai chưa biết ra sao, nói kiểu một bản nhạc “Que sera, sera”, nhưng bạn trai lạc quan gần như tin mình sẽ đầy thành công. Họ không khinh người, nhưng thương hại kẻ không cấp bằng, tiếc sao lại có kẻ thất nghiệp, bực dọc người lớn không trị được hạ cấp, bất mãn sao người già hủ lậu, tủi nhục khi xã tắc đảo điên, phẫn uất khi cương thường đỗ nát. Quả thật lòng nam thanh tuổi nầy rất giàu tự tín. Còn đòi tuổi nào để gieo mầm lý tưởng. Tâm hồn tự trọng trào tràn nhựa xuân đó là miếng đất phong phú để nhà giáo dục khai thác những đức vị tha, hy sinh, phục vụ nhân quân xã hội.

5- Là Nghĩa Địa Chiều Thu.

Thưa bạn trai, có lẽ khi tôi đọc đến đây bạn đang ở trong trạng thái buồn của tuổi mười mấy. Tôi thấy khó khuyên bạn hết buồn vì ngày xưa tôi cũng có những phút giây mà lòng nghe ngao ngán như bạn. Tôi không chịu ai khuyên mình hết sầu. Nhưng tôi thấy có vài phương pháp giúp ta qua các thử thách ấy mà tâm hồn được lợi. Bạn thử đọc sách coi. Cũng còn buồn? Bạn tìm người nói chuyện. Phải thắng sự làm biếng sê dịch nầy. Đừng ở yên một chỗ. Lựa kẻ khôn ngoan, cẩn ngôn, giàu kinh nghiệm, học rộng, bàn tâm sự với họ. Nên cởi mở những khôn ngoan. Buồn rầu, thưa bạn, nếu không phá hoại thì cũng vô ích. Mà thường nó là rận, là bò chét hút nhuệ khí của tâm hồn. Tôi mượn lời nầy của J. Le Presbytre để gởi bạn trước khi tôi bàn với bạn cái hậu quả của buồn sầu buổi thanh xuân là sự xuống tinh thần: “Ta được đời sống không phải để rơi lụy mà để sống cường tráng”.

6- Tinh Thần Xuống Dốc.

Những người nuôi chí lớn khi gãy một chương trình, té vào thất bại, tinh thần họ hay bị khủng hoảng. Rồi nhờ ý chí gang thép họ trấn tỉnh tâm hồn. Họ lấy lại trớn hoạt động. Người bạn trai chưa phải là người nuôi chí lớn nhưng không phải không có nhiều cao vọng. Các mộng tưởng tốt đẹp về ngày mai có lúc tâm hồn họ sung sướng quay cuồng. Song rồi có lúc lòng họ nghe chơi vơi, các mộng đồ tan tành hết. Họ không còn muốn làm gì cả. Họ đặt mình vào một hoàn cảnh bế tắc:

“Thân chẳng nên thân thời lỡ thời”

“Tan tành chí cả mộng đồ trôi”.

Trong nội tâm họ cảm thấy tất cả sự u tối, chán chê về đời sống, về nhân tình, về mọi sự đời. Mấy khi tinh thần họ xuống dốc, đừng ai bàn với họ lý tưởng, chương trình, tương lai. Họ lạnh lạt. Công việc trong gia đình cha mẹ, anh chị phú giáo. Họ không thích đi chơi, cũng không thèm đọc sách. Họ ở không nhưng với cõi lòng đi xuống. Đến trường họ tỏ ra bơ phờ mặc dầu thầy giáo giảng hấp dẫn.

Họ dám bỏ học để đi thơ thẩn. Bài vở họ cẩu thả hay không làm là thường. Học thuộc lòng đối với họ là một cái nợ. Nếu người gia nhập vào một tổ chức tu hành, họ chán nản về thế gian mà cũng không tha thiết với đời muối dưa. Vì lòng nghe trống rỗng nên khi kinh nghiệm cùng Đấng Thiêng liêng họ nghe nguội lạnh gần như thất vọng. Viễn cảnh hạnh phúc đời sau khó ảnh hưởng được họ khi tâm hồn họ nặng như đeo chì. Trong cơ quan có kỷ luật mà họ thụ giáo hay cộng tác, họ cho những luật đúng giờ đúng khắc là dây rối vướng chân họ. Họ hết nhuệ khí giữ kỷ luật như xưa. Nhưng phân vụ hằng ngày không còn làm họ tha thiết nữa. trong bầu khí chê chán ấy của tâm hồn có gió bi quan điều khiển tinh thần họ.

7- Đời Đục Cả.

Ngày xưa Khuất Nguyên chán đời cho là chỉ một mình tỉnh, thiên hạ đều say, đời đục cả, một mình ông trong. Bạn trai ở thời hoa niên không tự đắc như Khuất Nguyên mà cho đời say hay đục cả. Họ không có ác tâm khinh người. Có điều là họ nghi kỵ lòng tốt thế nhân. Từ chỗ không tin thiên hạ ai hiểu mình được bạn trai thấy con người nhiều khuyết điểm quá, xã hội đầy mâu thuẫn: họ thấy toàn bề trái cuộc đời. Mấy lúc lòng cao hứng họ cho cuộc thế toàn những hường và hường. Mà khí bi quan, họ thấy nó gai nhọn và gai nhọn. Họ không đến nỗi phủ nhận lòng tốt của người trong gia đình. Song họ thấy các kẻ nầy chưa tốt đủ. Sự bất thuận đôi khi trong gia đình càng làm cho lòng bi quan của họ gia tăng. Bè bạn, họ thấy là những kẻ môi mép đường mật mà lòng đầy rắn. Những hình ảnh kẻ ăn mày làm cho họ có cảm tưởng xấu về sự tổ chức xã hội. Nghe thấy một vài cảnh tượng éo le, rắc rối, họ không tiếc lời đã kích tình yêu. Khi nào mà nhà hữu trách xử cứng rắn, họ đâm ra bất mãn, nói xã hội bất công. Những người bị họ thường ghét là cảnh sát. Họ đi xe đạp không đèn, thành phố chật, chở hai ba người. Bị phạt họ bất mãn. Trong trường, họ hồ nghi năng lực của thầy giáo. Không mấy lần thầy giáo cho điểm mà họ hài lòng.tính bi quan của họ lắm phen khiến họ có óc nghi kỵ. Lịch sử cho biết cựu Đờ ni, Tào Tháo đa nghi: họ cười. Họ tuy không cótính hồ nghi như của hai người nầy nhưng họ hay có cảm tưởng thầy giáo thiên vị bạn lớp chép bài. Vườn trái cây của họ ở gần nhà của kẻ khác họ hồ nghi bị mất. Nói chuyện với ai họ không tin kẻ khác giúp đỡ họ được ý kiến nào hay, còn sợ tâm sự của mình đem rao bán nữa.

8- Đơn Sơ Đến Hơi Lôi Thôi.

Vào tuổi dậy thì, bạn gái cách chung tính phức tạp ăn nói cư xử gói ghém, đón rào. Còn bạn trai phần đông đơn sơ. Không phải họ không có những tâm tưởng tân kỳ, nhưng lòng họ không để ý tìm những sự phiền toái. Lời nói, lối xã giao của họ nói lên tâm hồn thành thực tự nhiên của họ. Tôi nói tự nhiên vì cũng có bạn trai mà mất đức thành thực phú bẩm từ lúc họ còn nhỏ mà nuôi những mưu cơ mánh lới. Người bạn gái đồng niên với họ nói thì liếm môi, bẻ miệng, ngả đầu, mắt như thăm dò, tướng diện gò bó. Còn họ nghĩ sao nói vậy. Diện mạo coi tự nhiên. Bị nói gát thì nói to tiếng rồi thôi. Có một số bạn trai mất bản sắc thành thực lo trao diện thân thể, nô lệ cho ăn mặc. Phần đông bạn trai khác, lo trang sức thì cũng lo nhưng không quá tỉ mỉ thường xuyên như bạn gái. Có nhiều bạn trai đi đến chỗ cẩu thả bên ngoài. Tóc dài không hớt. Mắt đóng ghèn. Tay móng đóng đất và đất. Aùo sút nút, quần ống cao ống thấp. Còn chỗ họ ở mới hỡi ôi. Họ thích trật tự và sạch sẽ lắm. Nhưng cái tật lôi thôi là tật căn bản của họ. Cứ quan sát một phòng học sinh nam ở chung trò trọ học thì biết được phần nàotính lôi thôi của bạn trai. Quần áo họ treo chài treo lưới. Cái áo thung mặc một tuần lễ tuột ra bỏ trên nắp rương. Nùi giẻ lau ván treo kế khăn lông. Giày ở ngoài ngạch một chiếc dưới sàn một chiếc. Cái quần lên meo để kế cuốn từ điển Anh Pháp. Bàn viết của họ thì đúng là tiệm tạp hóa của Hoa kiều. Đến cái trắp của họ thì thôi y như thiên địa hồi chưa phân sáng phân tối. Họ trộn nào khăn mũi với tập viết, hình cô nầy cậu nọ với bàn chải, đèn pin, thuốc đau bụng. Dưới sàn giường họ ngủ bạn đừng ngó. Đây một trái dừa uống nước chưa quăng gáo, vài chiếc guốc hư. Cái tô bì bún với đôi đũa ăn từ hồi nào. rồi vớ cũ. Giấy dơ. Còn ăn cơm xong chất chén đũa lại. Chiều nay ăn mai rửa. Muốn thấy thiên địa đổi đời thì coi cái bếp của họ.

Ơû mỗi dân tộc, miền xứ có lối sinh hoạt khác. Lối cẩu thả và đơn sơ của bạn trai vì đó có thể khác. Nhưng bản chất củatính nầy là duy nhất . Người lớn la rầy. Họ kỹ lưỡng lại rồi ngựa quen đường cũ. Có nhiều bạn trai khéo léo, biết làm việc không thua người lớn, song có tật lười. Được chỉ giáo, trông nom thì đáng khen lắm. Nhiều bạn trai khác rất ẩu tả. Bạn bảo lấy cục gạch kê chân ghế. Họ kê chứ không phải không, nhưng để cục gạch nằm nửa trong nửa ngoài. Bạn bảo chùi ly, rửa chung còn dĩa để ly, chung họ “giam” lại.

9- Vụt Chạc.

Có nhiều bạn trai, bạn không nên mượn rửa ly mỏng. Họ là thứ người đút bình nước vô lu múc nước lấy ra không có vòi. Bạn rầy. Họ sợ. Họ nhẹ tay, làm việc kỹ một chút rồi trở lạitính vụt chạc như thường. Họ hiểu huấn lệnh của bạn hình như mau hơn bạn, có điều là nghe ẩu để làm bậy. Bảo mua lạp xưởng họ ra chợ khuân dồi về. Bạn dặn mì thánh, mì chỉ, mì vắt lung tung, họ dạ vâng lia lịa. Ra đến nơi, họ mua tùy sự nhó còn lại chút ít trong trí: mì thánh, chỉ, vắt gì cũng được. Có khi phở hay hủ tiếu nữa. Bài vở thầy giáo rầy họ mãi, bảo phải kỹ lưỡng. Họ viết lộn xộn, gạch vẽ những địa đồ. Bài làm thì làm cho chóng rồi, bài học thì học qua loa. Nói năng nhiều khi không đo trước cân sau. Thật thì xin lỗi. Rồi trật nữa. Nhiều bạn trai có tật ăn nói um sùm. Họ lại la ồn lên bên cạnh người cao tuổi là kẻ thường ngại trước những lời nói thiếu dè dặt, nhỏ nhẹ. Ai mục kích mấy trường hợp ấy, phải lấy làm khó chịu và thương hại chotính nông nỗi của họ.

10- Tốt Bụng.

11- Không Như Thỏ Đế Mà Hơi Giống Cheo.

Chừng nỗi cọc, có kẻ xúi dục hay lòng tự ái bị chạm quá, thì bạn trai không nhịn ai đâu. Chắc ta đã thấy nhiều nam thanh bị tiếng người ta gán là “trợt rìu, trật búa”. Sang cứ chung mà nói,tính bạn trai tuổi dậy thì hay nhát. Nếu hỏi họ sợ ai thì họ lúng túng, khó trả lời. Không sợ ai hẳn đâu, mà tim hay hồi hộp. Gặp những thiếu nữ lạ, nhất là kẻ có nhan sắc lộng lẫy, bạn trai nghe bẽn lẽn. Ngó mặt họ thì biết: ta thấy họ mất tự nhiên. Họ ngó qua ngó lại, ngó quần ngó áo, vuốt tóc, coi giày, sửa cà vạt, nhìn bàn tay, rờ cổ áo. Có kẻ ít nói lắm, mặt lầm lì nhưng mấy lúc nầy cũng đa ngôn. Họ kiếm một cái gì để hỏi, hỏi bạn trai gần mình để có chuyện nói, để đúng hơn khỏi mắc cỡ. Bảo họ sợ giai nhân, thì không. Nói họ nhát, thì đúng. Trong đám bạn đồng niên đông đúc, họ trửng giỡn um sùm. Bắt họ ra trước công chúng nói vài tiếng: tim họ như muốn nhảy ra khỏi ngực. Mắt họ mất thần. Môi tái tái. Tay lạnh và họ nói lập cập. Khi phải vào công sở, vô thánh đường, đình chùa, khiêng đồ qua đám đông họ hết là chủ lấy mình. Họ ngại ngùng, e lệ không thua bạn gái.

Đó là nói ngoài xã hội, ngay trong học đường, nơi mà họ thường chung sống với bao giáo viên, giáo sư, giảng sư, bè bạn, họ vẫn nhát. Khi phải đứng lên hỏi điều gì họ nghe xung quanh có một thứ thinh lặng bao bọc họ cách khủng khiếp. Họ có cảm tưởng rằng tiếng của họ nghe kỳ dị quá, điều họ hỏi lảng lối quá. Họ hồ nghi nhiều kẻ xung quanh chuẩn bị ngạo nghễ họ. Đứng lên, họ đỏ mặt, nói lẹ lẹ và trông ngồi xuống cho rồi. Có nhiều bạn trai vì nhát mà bị chạm tự ái, đổ cộc khi tranh luận. Lúc bình thường họ tốt, trái lạitính nhát bị trêu chọc họ dữ mà hồi hộp, cộc mà phập phồng.

Người lớn nhát gan có thể vì quá tự ái bởi kiêu căng. Con trai nhút nhác vì tại còn gàn mà gàn nói đúng hơn là chưa thích nghi được với người, sự việc hoàn cảnh. Họ chưa tin tâm tình tư tưởng họ là hay đẹp. Lúc diễn tả họ sợ sai lầm, sái chỗ, sái mùa rồi bị khinh. Có lúc muốn đánh bạo vì thấy mình cũng như ai. Mà rồi lại non kinh nghiệm, không dám. Tiếng nói họ chưa kiềm hãm được. Gương mặt không biết có vẽ làm sao. Cử chỉ, điệu bộ không biết mực thước nào. Hành vi nhiều ít đến đâu. Hồi nhỏ, không để ý gì, muốn làm gì thì làm. Bây giờ chưa thành nhân , chưa lão thành đang ở trong thứ tuổi nửa chừng nên sợ nào quá lố, lỡ trớn, gàn dỡ, vụng về, lố bịch, quê mùa, thô lỗ, buồn cười… Bạn trai thì nhiều lúc hăng hái lắm. Đã hăng hái thì hiếu động. Mà lại bị những mặc cảm trên ngăn trở, thành ra họ nhút nhát. Mà không sao. Ai trước khi đến già giặn, đều qua thời kỳ như “cheo” nầy. Jean Le Presbytre trong cuốn “Toi quy deviens homme” có dẫn lời nầy của Anatole France: “Hồi tôi còn con nít, tôi thông minh. Mà lên 17 tuổi, tôi đần độn. Tôi nhát gan đến nỗi tôi không thể chào hỏi, ngồi chung với nhiều người mà khỏi mồ hôi rịn ướt trán”. Bạn trai nào cũng đều có lúc làm Anatole France con nít và Anatole France 17 tuổi.

12- Tưởng Trần Gian Ai Cũng Tốt.

Đọc Kiều của Nguyễn Du, ta thương Từ Hải ở chỗ từ tốt bụng, quá tin cậy Kiều nên:

“Đang khi bất ý chẳng ngờ”

“Hùm thiên khi đã sa cơ cũng hèn”

“Không phải bạn trai nào cũng có thể “

“Bởi nghe lời thiếp nên cơ hội nầy “.

13- Bàn Tâm Sự Như Cơm Bữa.

Bởi lý tưởng trần gian ai cũng tốt, bởi chưa đủ tự chủ để chế ngự tâm hồn, bạn trai nhiều kẻ ưa than thân trách phận. Cũng có đôi khi họ bàn tán về những thành công, về vận mạng, về tài ba của họ. Song cách chung họ phơi trãi những nỗi khổ tâm. Những thắc mắc họ gặp trong cảnh sống gia đình, học đường, xã hội… Ở trên tôi nói sơ quatính dễ tín nhiệm đã thúc đẩy bạn trai hay cỡi mở cõi lòng cho bạn gái. Tôi muốn nhấn mạnh ở mục nầy: Bạn gái là hạng người mà khi bạn trai tín nhiệm bàn tâm sự cặn kẽ nhất . Đó là chỗ yếu của bạn trai. Họ không nghĩtính loài người là trống miệng. Họ không quan tâm đa số bạn gái là thèo lẽo. Họ bất kể tình yêu hay có mầm ghen tương, mầm phụ bạc. Họ nghe như có sức mạnh huyền bí xô đẩy họ phải bộc bạch cõi lòng. Có khi họ cũng có những ý định tìm những giải quyết, tìm lối giải thoát, tìm các ý kiến hay. Nhưng thường nhất là cho tâm hồn họ nhẹ nhõm. Đừng ai trách cứ họ: chính họ cũng trách mình sao yếu đuối, cầm lòng không được. Tự trách là một việc mà cởi mở vẫn cởi mở. Ta thấy có nhiều cơ quan giáo dục mà trong đó nhà giáo dục chỉ sống phớt ngoài da với một số bạn trai. Người ta thấy bạn trai ngoan ngoãn vâng vâng, dạ dạ tưởng đâu không có chuyện gì. Có dè đâu cõi lòng bạn trai nào cũng mang nặng bầu tâm sự cần được am hiểu dẫn dắt. Bạn trai mà ai biết chia sớt ưu sầu, ước vọng với họ, họ dám hy sinh chết sống. Tiếc thay nhiều cha mẹ lo mưu sinh, thầy giáo mắc lo trí dục để lắm bạn trai sống cô đơn với nguồn tâm sự lênh lánh của mình. nếu không tìm những giải trí ô uế, thì họ đem bộc bạch tâm hồn cùng những kẻ bất đáng. Mù: vẫn mù, đời họ phải sống trong liều lĩnh hoang mang như kẻ chỉ dẫn họ. Ước gì các linh mục chuyên lo các trách vụ tìm hiểu, hướng dẫn những tâm hồn bạn trai khi họ cần chia xẻ tâm sự.

14- Một “Chút Xíu” Ích Kỷ

15- “Một Lời Đã Biết Đến Ta”

16 -“Ninh Thọ Tử Bất Ninh Thọ Nhục”.

Ngay trong lãnh vực ái tình, người ta đừng tưởng người bạn trai không biết trọng danh dự. Họ vẫn có thể yêu một người con gái, vừa có lúc chưởi kẻ ấy, xử tàn tệ như đánh đập nữa. Điều nầy không lạ: họ yêu vì bảntính họ thèm yêu. Nhưng họ xử cứng rắn vì họ giàu tự trọng.

Trong lãnh vực giáo dục, người có trách nhiệm nên biết tâm lý ất để nắm nam thanh. Họ không phải háo danh đâu. Khi biết kích thích thần tượng danh dự, họ sẵn sàng hy sinh. Cũng đừng ỷ quyền cao, nuôi nấng họ, thấy họ cô thế mà xử bạc họ trước mặt kẻ khác, nhất là trước mặt phái yếu. Lúc nào bị như vậy họ cũng bất mãn cả. Họ làm thinh không có nghĩa là lòng họ chai đá. Mà từ chỗ phẫn uất đến chỗ phản động chỉ còn một bước gần.

17- Đội Trời Đạp Đất Ở Đời.

Đọc đời tư của nhiều nhà tướng mà tên tuổi sống thiên thu như A Lịch Sơn đại đế, Nã Phá Luân, ta thấy lắm lúc về đường tình ái, họ yếu đuối, yếu hơn đàn bà. Nhưng về đường tư tưởng, về các quyết định thuộc lãnh vực xã hội, chánh trị, quân sự, họ lúc nào cũng tỏ ra là tay bản lĩnh. Cái óc “đội trời đạp đất ở đời” ấy lúc dậy thì bạn trai đã có. Duy khác một chút là đôi khi bạn trai dùng nó quá lố làm cho người ta thấy nó lố bịch hơn là họ thích sự độc lập tinh thần. Ơû trên có chỗ tôi nói bạn trai ưa nói ngọt. Điều đó không có nghĩa là họ dễ dẫn dụ bằng sự phi lý đâu. Họ cần lẽ phải, một thứ lẽ phải được trình bày để tâm phục hơn là lý phục. Trong một đám đông bạn trai bạn gái thảo luận, bạn gái có thể thụ nhận ý kiến bạn trai dễ dàng chớ bạn trai không biết thuyết phục, chỉ đưa lý suông chưa chắc bạn gái nắm tinh thần họ được. Bạn trai cần sự giúp đỡ nhưng khi được giúp đỡ không muốn kẻ phục vụ mình tỏ ra hơn mình. Đôi khi trong đời sống gia đình, người bạn trai muốn sống một mình một cõi. Đi đâu về bạn gái hay lúm xúm bàn đủ thứ chuyện cho gia đình nghe. Bạn trai cởi áo, đi rửa mặt hay tắm ra ngồi ngoài chỗ mái nghỉ. Ai hỏi gì thì nói vừa đủ rồi thôi. Cần lắm họ nói vội một chút. Xong, họ cũng kiếm chỗ yên để nghỉ ngơi hay làm việc. Bạn trai không khác nhiều ông chồng, nhiều người cha trong gia đình, chiều chiều nằm yên trên ghế bố đọc sách, ngắm cảnh, hút thuốc cố ý tránh sự ồn ào của con cái, của cuộc nội trợ.

Muốn gia đình hạnh phúc, người vợ đừng thắc mắc khi thấy chồng mình ưa sống độc lập và ưa nói giọng có quyền. Phải biết nương chiều họ các điểm nầy rồi êm dịu chỉ cho họ những khuyết điểm như quá lạnh nhạt với gia đình, như lố bịch, v.v… Người chồng sống cần sự âu yếm của vợ lắm, nhưng họ chịu không nổi sự nheo nhóc của gia đình: con khóc, lợn kêu, đầy tớ đi rật rật, áo quần ngổn ngang, các thực phẩm tới bữa ăn mà chưa sẵn. Vẫn biết lo cho gia đình, mà họ muốn có những lúc rảnh trí. Họ lại không thích ai ngang nhiên xen vô các việc thuộc thẩm quyền đảm trách gia đình họ. Người vợ phải tế nhị trọng nể ý kiến chồng. Nên nhớ thuyết dụ chồng hơn là tỏ ra mình khôn hơn chồng. Bạn trai là những người chồng tương lai:tính họ duy nhất về căn bản. Muốn chinh phục tâm hồn họ phải kính trọng tinh thần độc lập,tính ưa uy quyền của họ.

18- Lên Như Diều Gặp Gió.

19- Kỷ Niệm Lên Meo.

20- Tận Tâm Mà Không Tỏ Ra Tận Tâm.

Nhà giáo dục, chỉ vạch cho bạn trai tâm lý kỳ đặc ấy của họ. Tập cho họ siêu nhân hóa những nghĩa cử vì sự làm ơn được đo lường bởi Đấng tối cao giá trị hơn sự thi ân cầu lợi trước mặt. Cũng nên cho chính bạn trai biết khía cạnh ấy của tâm hồn người cha, để tâm hồn họ vừa có sẵn tình mến mẹ hầu được hiếu thảo đầy đủ hơn khi biết quý mến cha họ cách sâu xa. Cái câu: Công cha như núi thái sơn

Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.

Thật là minh triết và nên là câu nhựt tụng cho tuổi trẻ. chúng ta vì không ý thức tình yêu của cha mẹ là dụng cụ quan phòng của tình yêu Thượng đế(dụng cụ gần là mẹ, dụng cụ xa là cha) nên đối với”biển hồ lai láng” là tình phụ mẫu ta hay nếu không”tính tháng tính ngày” khi yêu cha mẹ, thì ta, lúc có lông có cánh chỉ biết lo cho mình, cho bợ, cho chồng, cho con cái. Lắm lúc cha mẹ đã hết làm mọi ta, sang qua làm tôi tớ cho đời cháu là con cái ta mà ta để các vị ăn uống, nghỉ ngơi tệ bạc. Có kẻ nặng nhẹ, chưởi mắng nữa. Thật thấu trời. Lạy Thượng đế xin ban cho loài người tri ân.

21- Không Chịu Cái Gì Mờ Ám.

22- Luôn Nghe Thiếu.

23-Sống Trong Tương Lai Dệt Mộng Vàng.

Người ta hay trách bạn trai sống siêu thực tế. Điều nầy không oan cho họ chút nào cả. Ơû trên có chỗ tôi nói họ mơ mộng. Mà mộng của họ không phải chỉ thứ mộng buồn rầu như gió thu làm tê tái lòng mà thôi đâu. Họ có những mơ vọng huy hoàng về tương lai. Có khi không lo chuẩn bị về tài đức nhưng họ khao khát làm một tài tử dương cầm, một phi công lưới gió ngàn, một diễn giả phun châu nhả ngọc, một thi sĩ thoa dịu lòng đời, một nhạt sĩ gieo trong cuộc sống niềm yêu đương, một limh mục chinh phục linh hồn thế giới, một trạng sư, quan tòa bảo vệ công lý, một nhà văn làm kiếp con tằm, một tướng sĩ tiếng dậy ngàn cây nội cỏ. Tương lai mà họ ao ước dệt toàn bằng mộng vàng. Hồi nhỏ họ thích nghe chuyện ma, chuyện của Jules Vernes, Tấm Cám. Bây giờ muốn hấp dẫn họ phải nói A Lịch Sơn đại đế, Nã Phá Luân, Nguyễn Huệ, Nguyễn Du, Ssakespeare, Bossuet, Abraham Lincoln, Charlot v.v… Đó là dấu hiệu bạn trai có tâm hồn cao cả. Mộng thường la hão. Nhưng hy vọng nào không có tính chất mộng. mà con người phải sống trong hy vọng chớ. Bổn phận nhà giáo dục là giúp bạn trai đạt những hy vọng bằng những chuẩn bị thiết thực là học tập, là tu đức, là chất chứa kinh nghiệm.

24- Tình Cảm Thay Lượng Đổi Phẩm.

2- Say Mê Âm Nhạc, Sưu Tập Thơ.

Khi cõi lòng gờn gợn sóng yêu, bạn trai tự nhiên thích văn nghệ, hiểu cách riêng, ca nhạc thi thơ. Họ có một thính quan riêng để nghe trong nhạc, trong lời phô diển theo luật hòa âm, trong thi phú những tiếng nói riêng của con tim. Cơ quan nầy lúc bạn trai dậy thì đòi những của ăn đặc biệt như âm điệu xuống trầm, lên bổng mà réo rắt, như chuyến đò không bến vắng, vắng khách chinh phu, như “chàng ra đi cách xa muôn trùng, sao trong chốn khuê phòng tin chàng…” như ai qua bến nào đó cho tôi nhắn vài câu, thương về đủ thứ… như những câu thơ,

Tóc liễu dùng thơ đón tóc trăng

Muôn điệu tơ lòng run sẽsẽ.

o0o

Đương quân hoài quy nhựt

Thị thiếp đoạn trường thì.”

Nếu cơm là thức ăn của thể xác họ thì trong tuổi nầy nhạc và thơ là thực phẩm tâm hồn họ. Họ chịu cực sưu tầm những nhạc, thi phẩm phần nhiều tích trữ sự lãng mạn, làm cho lòng bay bổng, mộng mơ. Nếu họ có dòng máu nghệ sĩ, là một ngón nhạc, một bút thơ thì chính thời kỳ nầy họ sáng tác phong phú. Nghệ phẩm của họ là những bài tâm ghi, những phương thế họ ký thác tâm hồn hay là sự thổ lộ lòng mơ ước của họ về ái ân. Tập “Thơ Thơ” và hằng loạt nhạc phẩm của nhiều nhạc sĩ trẻ tuổi mà bạn từng biết là bằng chứng cụ thể.

3- Viết Nhật Ký.

Không có ý sống đời như một Rosseau với “Confession”, một Gide với “Cahier d’André Walter”, bạn trai thường chỉ coi văn thơ là phương thế để thổ lộ tâm sự. Nhiều cái éo le thắc mắc mà tuổi trẻ của họ cho là không thể trình bày với ai, họ lồng khuôn trong văn thơ. Họ chưa gặp những gay cấn rơi lụy kiểu Musset, Georgges Sand để viết lòng ra bằng máu lệ đâu. Tình cảm của họ mới ngả vế ái tình hơi hơi, nên họ chỉ viết bằng những tâm tưởng mới làm xao động tâm hồn xuân của họ. Dĩ nhiên khi manh vuốt ái tình tàn ác cấu xé cõi lòng họ thì chẳng những họ viết những nhựt ký, họ làm thơ mà nhất là họ còn viết những bức thư ngọt vì âu yếm cũng có, chua vì nghi kỵ, đắng vì bội bạc cũng có. Tất cả những thứ nầy là lỗ mọi khai thông tâm hồn bị náo động vì các luồng giao cảm phức tạp của họ.

4- Ưa Tiểu Thuyết.

Vì bị gió yêu đương lôi cuốn trong các cơn mơ mộng êm đềm, bạn trai tìm đọc tiểu thuyết, thứ tiểu thuyết tâm lý, tình cảm, đượm sắc ân ái. Ưa tiểu thuyết đây không phải là thú say mê tinh thần của người hiếu học, muốn bồi bổ kiến thức. Cũng không phải là cách giải trí của người cao tuổi từng trải cuộc đời, muốn giết thời giờ chờ bữa trưa, buổi tối bằng cách đọc Tam quốc, Le Cid, Don Quichotte, Comedi devine, Hliade. Jean Le Presbytre gọi sự mê sách của các bạn trai mà tôi nói rõ tiểu thuyết ở đây là cơn khủng hoảng. Ông dẫn chứng: Nã Phá Luân cho tình dục đọc sách, xô đẩy mình tới điên cuồng, Walter Scott hồi 16 tuổi nuốt hằng mấy thư viện. Edison, Rousseou chết chìm trong lố sách và lố sách. Người xưa vậy, người nay cũng không khác. Đừng ai có ý nghĩ bạn trai tìm những sa đọa của các nhân vật trong sách. Cũng có những tâm hồn hư đốn sớm ghiền thú yêu đương tưởng tượng của các nhân vật hôi mùi Bonjour tristesse, Dans unmois, dans un an cũa Francoise Sagan cũng có. Nhưng cách chung bạn trai không có tâm hồn lầy lụa sớm quá vậy. Phải nói tự nhiên họ thích chuyện tình vậy thôi. Bạn làm giáo sư Pháp văn, bạn giảng Pascal. Bạn trai ngồi nghiêm, thỉnh thoảng có kẻ ngáp mặc dầu bạn giảng hấp dẫn. Đến giờ bạn phân tiùch tâm lý của Le Cid, của Andromaque: bạn trai vừa ngồi nghiêm vừa khoái thích. Một giáo sư Việt văn có một nghệ thuật giảng bài rất khả quan, không nắm giữ tinh thần bạn trai khỏi chia trí luôn hai tiếng giờ khi ông bàn về thuật hành văn của Phạm Quỳnh, ngòi bút thơ của Phan Châu Trinh, Phan Bội Châu. Nhưng đến giờ ông giảng truyện Kiều, ông phân tích tâm lý Kiều, Kim:

Người quốc sắc kẻ thiên tài”

“Tình trong như đãmặt ngoài còn e”.

Thì đối với họ thời gian như đốt trôi giai đoạn: hai giờ Việt văn qua như chốc lát.

Cũng ở tuổi nầy nhiều bạn trai tìm đọc sách báo bàn về vấn đề nam nữ. Họ tự nhiên thấy khao khát tìm hiểu những huyền nhiệm về mình và người khác phái. Sự say mê nầy người lớn có bổn phận giáo dục nên kiểm soát. Có nhiều sách viết tính giáo dục về mặt khoa học, vệ sinh thì đáng khen, nhưng rất mù quáng về luân lý. Coi chừng đầu óc nam thanh bây giờ như giấy chậm, gặp chất ô uế có thể thu hút làm tổn hại đến đời mình.

5- Cười Rùm Lên.

Ai đã từng len lỏi vào cuộc giáo luyện thanh niên đều nhiều phen gặp những nam thanh ưa chụm ba chụm bảy hay kéo đi cà rểu ngoài phố, ở bờ sông, trong hoa viên để khi thì to tiếng, khi rù rì, rủ rỉ bàn chuyện ái tình. Họ phê bình nhan sắc bạn gái. Họ ghép cô nầy với bạn trai nọ. Họ bất mãn vì cô kia xấu mà làm kiêu, còn cô khác đẹp lộng lẫy mà hung dữ. Có bạn nào già mồm mép thuyết đúng tâm lý thì các bạn khác khoái cười rùm lên. Trong giới bạn trai, có lắm kẻ kết bạn thân nhau chỉ vì điểm ưa thích tán tỉnh bạn gái, bàn các éo le của ái tình. Trong đoàn thanh niên hướng đạo hay trong lớp bạn nào coi bộ đạo đức, hiền lương, thường các kẻ nầy tránh xa, ngạo nghễ. Họ hay gặp gỡ nhau tổ chức uống trà, ăn nhậu, nhất là cỡi xe đạp, kéo đi bách bộ cả đám để chọc gái, để thảo luận về yêu đương. Nhà giáo dục muốn hướng dẫn tâm hồn họ đừng quá nghiêm khắc sống xa họ. Hãy thân mật giao tiếp họ, tham dự những cuộc uống nước chơi, những tiệc tùng của họ. Đôi khi họ hơi lố lăng trong cách ăn nói, khi họ bàn về điều xấu ta đừng rầy liền. Kỵ nhất là người ngạo nghễ, nói mỉa mai, chỉ trích xiên xỏ. Hãy mua thiện cảm và tín nhiệm với họ nhất là bán cho họ lòng tin cẩn trước rồi hãy lái họ về đời sống băng tuyết.

6- Ghiền Màn Bạc.

Trong thời đại ta, xi nê là suối cung cấp những biểu diễn ái ân đến điến cuồng. Lòng bạn trai là rơm, thần ái tình đã nhen lửa vào đó: xi nê là dầu xăng, là gió làm cho lòng họ bừng lên. Ơû đây tôi nói đi xi nê là phương thế bạch lộ tình yêu với người tình, là mánh lới ăn trộm tình yêu kẻ khác, là cơ hội cho lòng thú chỗi dậy chà đạp nhân cách của hai tâm hồn lạm dụng chỗ xa lạ, bóng tối. Tôi không nói vì hạng bạn trai nầy chỉ một số bị nhiễm gió độc của phong trào trụy lạc. Tôi muốn nói những bạn trai có trước mặt mình những hình ảnh nói lên bao nhiêu cái rối ren, thắc mắc, gay cấn, éo le của ái tình. Nói cho đúng họ muốn sống trong một khí hậu yêu đương để con tim có dịp thông cảm với những nhân vật đang quay cuồng, lăn lộn giữa ái ân. Có rất nhiều mâu thuẫn đáng tiếc của ái tình, bạn trai biết lắm. Họ sáng suốt nhận:

“Tình yêu đến tình yêu đi ai biết,

“Trong gặp gỡ đã có mầm ly biệt”.

Và trên trận thế trụy lạc nhiều không “lãi” như Nguyễn Công Trứ tưởng. Nhưng họ vẫn thích xi nê. Đó là tại bản năng ái tình đến lúc chồm dậy trong họ. Trong mục dưới toiâ sẽ đề cập rộng sự phát lộ ái tình của bạn trai.

” Hỡi Thượng đế tôi cúi đầu trả lại,

Linh hồn tôi đã một kiếp truy hoan.

Sầu đã chín, xin người thương hãy hái

7- Lận Kỹ Trong Bóp.

Đây nữa! một lỗ mọi của sông sâu tình ái nổi sóng gió của bạn trai: tôi muốn nói sự mê say những hình ảnh giai nhân có chữ ký kỷ niệm và nhất là những hình ảnh ái ân biểu lộ những lối hành dâm theo sự chỉ huy của quỷ dâm dục. Thường thường trong những bôùp có sẵn một ảnh mỹ nhân, họ quiù như giấy xăn. Họ lại còn lộng vào kiến bốp, giấu kỹ trong các ngăn những hình của bao kẻ đã bán quả tim cho họ. Có nhiều hình ảnh giai nhân không ăn thua gì đến họ cả, họ vẫn nưng niu như trứng mỏng. Tôi biết một bạn trai nọ cất tận trong ngăn trong hết của chiếc bốp trìu mến của mình ba ảnh của ba minh tinh màn bạc, Mỹ, Nhựt và Việt nam. Ghê gớm nữa là có không ít nam thanh đi đâu cũng lận kè kè trong lưng hằng lố hình chụp các kiểu ăn chơi sặc mùi dâm lụy của thanh lâu. Đến công viên lựa chỗ vắng họ lấy ra ngắm. Vô lớp giáo sư giảng bài mặc kệ: họ lấy ra thưởng thức. Rồi đây một bịnh dịch: nhiều bạn trai giựt quán quân về chơi bời, trụy lạc, lấy những ảnh ô uế ấy quảng cáo ái tình dâm đảng với các bạn trai mà lòng còn trong trắng như tờ giấy mới.

8- Giữ Cho Tới Xuống Lỗ Chăng.

Người xưa nói:” lời nói bay đi, chữ viết tồn tại”. Người bạn trai liệu bao nhiêu cánh thư cótính chất riêng tư, đem lòng phơi trải của họ có bay đi không. Nếu họ biết giữ thư tình của ai họ yêu như bảo vật thì kẻ ấy cũng giữ của họ như trân châu. Mà giữ chắc không. Còn những giờ ngủ, giờ chết: ai giữ? Người đời sẽ phán đoán sao về người chết khi lục ra trong hòm rương kẻ nầy có những hình ảnh khiêu dâm, nhưng phong thư không tiện nhiều người coi vì chữ tình, vì ô uế. Người ta lại càng phải phán đoán làm sao về tác giả của các trữ vật đó. Hồi viết bạn trai viết với tuổi thơ, tuổi của thiếu dè dặt, lại viết trong cơn lốc cuồng loạn của ái tình, có khi của tình ghen, tình hiềm tị, oán thù. Mà thường tuổi thơ hay làm nhiều việc tuổi già rơi lệ. Vậy các bạn trai viết khi về già họ còn dám bình tĩnh đọc không?

Có những dòng thề sông hẹn biển của người yêu gởi trên hoa tiên mà họ ôm ấp trong mình đối với sức tàn phá của thời gian, có chắc phần thắng không. Cũng nên đề phòngtính thay đổi, sự bội bạc của người đời. Rồi luật chia ly nữa. Hẳn luật nầy có ý nghĩa gì người ta mới nói: xa mặt cách lòng. Làm sao bảo đảm được những lời ghi chú trong thư tình trường cửu khi có hiểu lầm, vu cáo, vụt chạc xen vào phá rối tình thủy chung. Yêu đương vả lại không phải là mua bán sản vật nên không bảo đảm được bằng văn kiện. Trong xã hội có biết bao cô gái viết hằng trăm lá thư thề “tạc một chữ đồng đến xương” với tình lang, biết bao người gái đã làm vợ rồi, đang làm vợ mà gặp bạn tình cũ vẫn mua bán tình chung cách tự nhiên. Trong xã hội có biết bao lòng trai vừa tàn hủy một cõi lòng băng tuyết lại đến la đay đảy với một bóng hồng khác và lôi kẻ nầy vào nanh vuốt quỷ dâm dục chỉ bằng vài lời cùng thề sông hẹn biển. Không phải nam nữ nào cũng vậy. Nhưng xã hội đã có những trường hợp đó thì bạn trai cũng nên đề phòng chứ, nếu muốn khỏi nạn mua một khôn bằng hằng trăm bại.

9- Muốn Gì.

10- Không Định Làm Giai Nhân Nhưng…

11- Rất Hời Hợt Khi Ở Quần Đoàn.

Trong cuốn Psychologie des Foules, Gustave Le Bon nói con người lúc ở một mình cẩn thận tư tưởng, lời nói, hành vi, sống độc lập, nhưng khi hợp quần lại bị ảnh hưởng bởi tính chất quần chúng: tư tưởng, ăn nói hành động thay đổi kỳ lạ. Nhiều bực trí thức có thể thiếu lương tri làm nhiều việc ngu xuẩn lúc hội chung mà khi về nhà riêng họ lấy làm lạ sao con người họ hành động kỳ quái như vậy.

Riêng bạn trai vì tuổi xuân là non nớt, dễ bắt chước nên khi hội họp, họ dễ bị ảnh hưởng. Tư tưởng, nói năng, hành động lắm lúc rất hời hợt, nông nỗi ngoài sức ta tưởng tượng. Hễ ai khéo ăn to nói lớn, xúi giục bằng cách chọc vào lòng tự ái,tính tự cường, khí hăng hái của họ thì bảo lên mây họ cũng muốn có cách để bay. Khuyết điểm nầy nếu không được đề phòng có thể làm hại cho suốt đời bạn trai, mấy lúc họ hăng say nông nỗi như vậy, họ quyết định về tương lai họ thì sao. Tương lai sẽ may hay rủi. Bạn trai phải luyện cho mình đức tự chủ về óc phán đoán độc lập. Phải nỗ lực tập dụng lá bùa nầy thì mới mong trị được tật hời hợt lúc hội hiệp với quần chúng trong đó có bạn gái. Vì muốn làm cho người khác phái khen phục, nhiều bạn trai có thể quên hết mọi sự làm cả những tội ác miễn được mắt người đẹp nào đó ca tụng là mãn nguyện. Bản năng ái tình sai lạc cầm cương hoạt động tính như vậy thì còn gì là cuộc đời.

12- Con Người Bọng.

“Đi đâu chẳng biết đi đâu.

Làm gì không thấy, lâu lâu lại về.

Hễ về thì cứ rề rề.

Rề qua rề lại cười hề rồi đi.”

Mấy dòng nầy diễn tả đúng hình ảnh con người không lý tưởng, bị nghèo đi tận tâm hồn, có rất đông ở thời đại chúng ta. Nội tâm của họ không được trang điểm thêm những đứctính mà còn mất khí lực vì khi giao thiệp họ làm già, họ quá giao động, làm mất sự trầm tĩnh cần thiết cho các nhân đức lớn lên. Vả lại chạy theo đuôi tình ái mãi thì đâu học hành gì được. Trí tuệ bị ám ảnh bởi các hình mỹ nhân, hình ảnh cuộc truy hoan ô uế. Oùc mất năng lực tập trung nên đần độn, mù mịt đi không thể chú ý thu thập kiến thức được. Những xao xuyến tâm hồn vì lo ăn chơi, lo làm dáng, lo khiêu gợi, tán tỉnh, nô lệ mỹ nhân còn là có đầu óc mất khả năng phán đoán, sắc sảo, cảm hiểu xâu xa. Đức tế nhị cũng lệch lạc vì sự ê chề của thú xác thịt, của tật thày lay.

Về đường thiêng liêng, nhục lạc làm cho lý trí hết hướng thượng, đời sống nội tâm nghèo nàn, lương tâm chai lỳ, u tối. Do đó nguyên tòa nhà luân lý trong bạn trai sụp đổ. Đời sống hướng hạ của họ không bao giờ có tín ngưỡng cao cả vì sa lầy trong tội ác. Theo Ernest Psichari chỉ có một nguyên nhân làm cho vô tín ngưỡng là vô luân lý. Còn nhiều nguyên nhân khác, nhưng phải chịu nguyên nhân chính là người ta vấp té trong tồi phong bại tục.

Trong lãnh vực tình cảm, bạn trai phóng túng, chơi bời, giao du bất lương nhiều quá mất đi nhiều đức tốt đẹp. Aùi tình trong trắng đã phai màu nhường chỗ lại cho bạo lực nhục tình. Tâm hồn trở nên hung ác trước những cảnh thương tâm của đồng loại. Sự phải quấy rối với thượng cấp hay kẻ thuộc hạ trong tinh thần biết ơn, lịch sự, lòng bạn trai cũng mất dần. Giúp đỡ tha nhân họ không còn làm vì hy sinh mà vì hám lợi, cầu danh. Lúc phải sửa dạy, họ mất hẳn kiên chí để huấn luyện, tâm hồn bằng dịu ngọt mà họ dụng võ, la lối ong óng, đánh đập hung tợn.

Về đường xã giao với kẻ ngoài đối tượng yêu của họ, họ tỏ ra nhàm chán qua loa. Họ chỉ chú trọng gặp những kẻ mà họ thỏa mãn lòng thú, còn các kẻ khác họ cho là không cần nên xử đối lạnh lạt.

13- Ưa Nựng Con Nít Đẹp.

14- Là Một Bạn Trai Hay Một Bạn Gái?

Quả tim rạo rực sóng gió yêu đương của bạn trai không bằng lòng ngưng lại cách luyến ái của nó trên bến tình bằng hữu. Bạn trai cảm thấy một niềm cô đơn xâm chiếm tâm hồn. Họ muốn trong số bạn chơi, bạn lớp có một tâm hồn như ý, chia sớt riêng nguồn tâm sự vô bờ bến của họ. Họ ngấm ngầm muốn người tri âm phải là một “họ thứ hai”. Họ có lý vì chính Horace đã nói về Virgile, bạn của ông: “Là phân nữa của tâm hồn tôi: Dimidium animae meae”. Họ thấy giữa chợ đời, không thấy ai quan tâm tới nội tâm của họ. Lúc xã giao họ phải giao tiếp bằng môi mép, còn cửa lòng họ kín như bưng. Người tri kỷ là người am hiểu họ, bằng kinh nghiệm, bằng trí sáng suốt, bằng sự tín nhiệm tỏ bày của họ. Giữa họ và bạn tâm giao có sự cộng thông đời sống tinh thần, tình cảm: người nầy lo sống cho người kia và hỗ tương tìm hạnh phúc cho nhau. Lòng bạn tâm giao là cung điện trong sạch ngạt mùi thơm thánh đức để họ phú thác tâm hồn. Họ sẽ đến đó những giờ phút đời họ nặng như chì, những khi cảm thấy cô lẻ trên đường đời và lúc hình như mọi thế nhân đều muốn bỏ rơi họ. Họ đến vạch màn kín đáo nhất của hang lòng, để người tri kỷ giải quyết cho những thắc mắc, nghi kỵ, khó khăn. Trong thời gian nầy ai hay sách báo nào bàn về tình tâm giao họ lấy làm hân xướng để tiếp chuyện, để đọc say mê. Họ không tin Aristote trong lời nầy: “Hỡi các bạn, không có tri âm”. Họ tìm biết, những gương tâm giao như của các thánh Phao lồ ẩn sĩ với An tôn tu rừng, như một nhà cách mệnh nọ với tác giả cuốn “Người mẹ” để tin tưởng với tình tâm giao. Trong sự lựa chọn bạn tri kỷ bạn trai thường chọn một bạn đồng phái nhưng cũng có khi chọn một bạn gái. Trong mùa giao cảm của thứ tình nầy bạn trai thấy tâm hồn họ nhẹ nhõm. Họ chia sớt đời sống với bạn mình bằng những câu chuyện hay bằng thư từ.

Hơn một lần, tôi nói, xét cho kỹ tình tâm giao tự bản chất là cao quí. Thứ ái tình của đôi vợ chồng già cũng chấm cùng bằng tình tâm giao. Hầu hết những người làm cách mệnh đều có những đồng chí dám chết sống: đó là những bạn tâm giao lý tưởng. Biết bao nhiêu cây bút có thẩm quyền đã ca tụng tình cao cả nầy. Bà Swetchine nói: “lý tưởng” của tâm giao là tự cảm thấy “một” mà vẫn là “hai”. Voltaire đã quả quyết: “Tình tâm giao của một vĩ nhân là ân huệ của một thần thánh”. Trước tác giả nầy có Platon kỹ lưỡng căn dặn: “chỉ người nào yêu linh hồn bạn mới yêu bạn”.

15- Ái Tình Xuất Đầu Lộ Diện.

Tất cả những nhận xét trên nói đến xu hướng ái tình thuần túy nhất của bạn trai. Aùi tình trong lành như giọt sương đầu cỏ. Nó chưa pha màu sắc của nhục tình. Tự bản chất ái tình là thánh thiện. Nó không phải của con người. Tạo hóa, theo nhà Thánh ký được linh ứng nói, là chính tình yêu: Déus catitasest. Vì yêu mến mà Thượng đế sáng tạo vạn vật trong đó có con người. Muốn chương trình tình yêu của mình được tiếp hành, tạo hóa truyền thống ái tình trong tâm hồn con người. Khi sáng tạo con người, Ngài đã sáng tạo trong tinh thần yêu mến. Lấy xương sườn của người nam thứ nhất là Adong để dựng nên người nữ thứ nhất là Evà. Ngài truyền lệnh cho hai ông bà nhân tổ chung sống, tương trợ và sanh miêu duệ hậu thế.

16- Ân Huệ Trên Các Ân Huệ.

17- Con Dấu Hợp Pháp Của Ái Tình.

Giấy bạc in ra khi chưa phát hành thì giống giấy bạc đang thông dụng nhưng khác có chút là cần có con dấu hợp pháp của chánh phủ để được giá trị thương mãi. Tôi muốn lấy ví dụ đó để làm sáng tỏ một góc cạnh của ái tình và nhục tình.

Đã quan niệm ái tình và nhục tình như trên tất đã am hiểu mục đích của nó là sinh con. Tiếc thay mục đích nầy thường ít được biết hay bị bỏ quên. Người ta hay có những lầm lẫn nầy. Lấy ái tình làm mục đích: Trai gái lớn lên thì phải yêu nhau, kiếm chỗ thanh vắng tỏ tình yêu bằng những việc hôn hít, bằng câu chuyện tâm sự.

Lấy nhục tình làm phương thế tìm nhục lạc: cho nhục tình là xấu mà vẫn tìm nhục lạc, tìm cách bẽn lẽn trong tinh thần che giấu. Có nhiều vợ chồng hợp pháp mà trong thâm tâm vẫn cho các việc tính giao là xấu.

Lấy ái tình, nhất là nhục tình là điều quái gỡ chỉ có sự tu hành là quý trọng, còn yêu nhau, có con cái là bậy, đáng khinh.

Lấy nhục tình làm mục đích của cuộc đời: tìm nó trong hôn nhân mà khi có đôi bạn rồi cũng đi tìm cách bất luân ở ngoài hôn nhân .

Thưa bạn! tất cả các quan niệm trên đều sai lầm không phải trai gái lớn lên là phải yêu nhau, lấy ái tình làm lý tưởng. Sự tương ái ấy là sự kiện tự nhiên có trong nam nữ thôi. Con người có tự do sử dụng nó hay hướng nó về những lý tưởng tuyệt vời hơn. Lên mười bảy nghe lòng rạo rực: bạn có ái tình qua hai mươi mấy tuổi bạn được cha mẹ hội ý lo cho bạn một người bạn trăm năm. Tôi nói bạn sử dụng ái tình cách phải lẽ. Dĩ nhiên là bạn vẫn sáng suốt coi ái tình là phương thế để sinh con và xây dựng hạnh phúc cho gia đình với bạn đời của bạn, chớ bạn không coi ái tình là một đồ chơi.

Còn bạn có một người bạn, đồng niên, sau buổi dậy thì cũng có tình yêu nồng nhiệt như bạn. Nhưng nam thanh ấy không để nó hướng về một người nữ. Họ thấy nguyên đời họ cần hướng cho Thượng đế và xã hội để giúp Thượng đế quan phòng làm nhiều việc hữu ích hơn cho đồng loại. Họ đem tình yếu ấy hiến cho Thượng đế và nhân loại: thế là họ đi tu, tu vì tận hiến, vì muốn hy sinh, giúp ích chớ không vì trốn đời ích kỷ. Đời họ tôi thấy rất lên hương! Mà phải có tâm hồn cao cả anh dũng lắm mới làm được.

Có kẻ lấy nhục tình làm mục đích của cuộc đời thì lầm lạc cũng y như kẻ khinh rẻ nhục tình. Nhục tình là phương thế Tạo hóa muốn con người dùng để truyền sinh nhân loại. Vì đầu óc hư đốn chuyên tìm nhục lạc thì nhục tình mới bị dùng sái chỗ, mới đáng gớm. Chớ nếu dùng nó cách hợp pháp nghĩa là trong hôn nhân thì nó rất tốt đẹp vì nhờ nó mà có nhân loại, trong đó có các vĩ nhân, có thánh nhân mà phần đông là người tu trì độc thân.

Điều tôi muốn nhấn mạnh riêng với bạn trai là ái tình, nhục tình chỉ nên đặt trong hôn nhân và phải đặt trong hôn nhân . Sự khôn ngoan của Thượng đế là: cho đặng một hài nhi ra đời, cho đặng cha mẹ khắng khít nhau, tìm hạnh phúc cho nhau, họ cộng lực nuôi dưỡng, giáo luyện nó phải có những lạc thú của ái tình và trong một khung cảnh hợp pháp là gia đình. Giấy phép vào ngưỡng cửa đó là hôn thú. Aùi tình hợp pháp, nhục tình hợp pháp, nhục lạc hợp pháp phải có con dấu hôn nhân đóng lên trên. Tình yêu do Thượng đế ban, hôn nhân do Thượng đế lập. Con người không có quyền tự thao túng, cho mình quyền sử dụng các cái ấy cách ngang tàng. Xã hội thời nay loạn nhất về quyền sử dụng nó.

18- Hai Tâm Trạng Thái Cực.

Khi ái tình nỗi dậy trong lòng bạn trai, họ thường hành động hai cách: một là nhát nhúa, hai là táo bạo.

Có bạn trai thấy một bạn gái tự nhiên mến. Muốn chào hỏi mà không dám, muốn nói chuyện mà chỉ ngó, muốn đến gần mà chỉ đi xa thôi. Đó là tâm trạng của một bạn trai thường có quả tim tế nhị, trong sạch. Nếu được hướng dẫn về sau họ sẽ lập gia đình tốt đẹp.

Trái lại có nhiều bạn trai khi ái tình gào thét và sau khi chịu ảnh hưởng của gương xấu, của xi nê, tuồng kịch, sách báo khiêu dâm nhất là ảnh hưởng của bạn dâm đãng, có nhiều thái độ thô lỗ, hì hợm, lì lợm, mất dậy đối với bạn gái. Người ta có cảm tưởng họ là người làm mồi ngon cho quỷ dâm dục và trong họ tất cả là hung hăng, tởm gớm. Jean Le Presbytre dùng một tiếng nặng nề kêu họ: Đồ chó má.

19- Phái Mạnh Hay Phái Yếu.

20- Chim Xanh Đã Đáp Vườn Lòng.

“Yêu là chết trong lòng một ít.

Cho thì nhiều nhưng chẳng lãnh bao nhiêu.

Người ta phụ hoặc thờ ơ chẳng biết”

Tôi lại không hồ nghi bạn không đủ ý chí, đủ ý chí để bị ái tình quấn quít như tác giả cuốn “Comédie divine” bị hình ảnh Béatrice luôn chi phối đầu óc. Duy có điều nầy tôi sợ là thường những mối tình đầu thơ mộng bao nhiêu hay gây cho người ta hối tiếc về sau bấy nhiêu. Tại người hay tại tình? Có lẽ tại cả hai, mà tại người nhiều hơn. Tình tự nhiên có, nó mạnh như vũ bảo. Than kinh còn nói ái tình mạnh như sự chết. Tuy vậy, người ta có thể chế ngự nó được. Bằng chứng trong công giáo có bao nhiêu thánh khiết trinh. Bà thánh Maria Gorếtti vì được phong thánh vì dám chết khiết bạch dưới lưỡi dao oan nghiệt của chàng Alexandre, tôi không dám xin bạn tiêu diệt ái tình trong bạn đâu. Tôi lại không dám đòi hỏi bạn tử đạo để bảo thủ lòng khiết bạch. Tôi chỉ muốn bạn đề phòng ngón tay phá hoại của Sa tăn. hôn nhân hỏng, thưa bạn, đời mình có thể hỏng luôn. Vì hạnh phúc của bạn và của người bạn yêu, tôi ước muốn: Bạn có một tình yêu luôn trong sạch, căn cứ trên bộ óc sáng suốt và ý chí gang thép.

Người bạn trăm năm của bạn, ngoài ra nhan sắc mà bạn say mê còn có những đứctính làm cho con người bạn lúc sống chung ngày một tốt đẹp hơn.

Tình yêu của bạn được bộc lộ ra trong những lời nói, thái độ cung kính con người mà bạn sẽ trao thân đổi phận.

“Tim ân ái trường tình rên đau rát,

Người đẹp mê: chỉ lúc ở xa thôi.

Hoa có hương, mấy chiếc nở suốt đời?

Tình chỉ thú cho những giờ mộng nhớ!”

o0o

Mồi xác thịt bẹo mời ai khát đói.

Diện sắc duyên hâm lại khối tình hôi.

Kho vi trùng son phấn mả tô vôi.

Càng trụy lạc càng gớm nhờm hối hận.

21- Cốt Tủy Của Ái tình Bạn Trai.

Dưới đây bạn và tôi ta thử căn cứ vào mục đích của ái tình để phân tích cốt tủy ái tình của bạn trai. Tôi đã bàn vấn đề nầy trong “Tâm lý bạn gái”. Tôi xin lược trích một đoạn.

Chắc chắn khi nghe bạn trai phân tích bản chất ái tình của bạn trai như trên bạn dư biết chúng tôi chỉ nói thứ ái tình tự nhiên, thứ ái tình chưa chịu ảnh hưởng của lý trí, ý chí và giáo dục. Ba yếu tố nầy có thể giáo luyện con tim của bạn trai và giúp họ siêu hóa ái tình của mình, nếu họ biết rèn đúc đầu óc thông minh, anh dũng và hấp thụ những lời khuyên dạy bổ dưỡng của những người già kinh nghiệm, tài đức. Và khi biết bản chất ái tình của phái mạnh, tất nhiên bạn đoán trúng chúng tôi muốn nhắn bạn điều gì. Chúng tôi không bảo cùng bạn rằng người nam nào cũng “thèm thịt sống”, chỉ biết hiếu sắc, đòi làm chủ bạn đâu. Rất có thể nhờ biết làm chủ tâm hồn, nhiều người trai có ái tình tốt đẹp lắm. Bạn cứ lạc quan. Nhưng chúng tôi xin bạn đừng hiểu lạc quan là ngây thơ hay nói đúng hơn là khờ dại coi trái tim thanh niên nào cũng thật và tưởng lòng nào cũng yêu mình như mình yêu họ. Chúng tôi ước ao bạn thi hành đức thận trọng trong việc lựa chọn bạn trăm năm đó.

22- Bạc Như Vôi.

23- Tôi Đã Quyết.

Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,

Tin sương luống những rày trông mai chờ.

Vui là vui gượng kẻo mà.

Ai tri âm đó, mặn mà với ai.

Rẽ mày trong tỏ lối vào thiên thai

Xăm xăm băng lối vườn khuya một mình”

“Sóng tình dường đã xiêu xiêu.

Xem trong âu yếm có chiều lả lơi”.

24- Mang Màu Sắc Xác Thịt Hơn.

Đa tình thì bạn trai và bạn gái như nhau. Nhưng bạn trai chẳng những có ái tình tự bản chất thiên về xác thịt mà còn hay diễn lộ thứ ái tình nầy trong khi giao tiếp với bạn gái, kể cả kẻ mới quen biết. Bạn gái không phải không bị nhục tình cám dỗ nhưng có thể dễ dàng đứng trên lãnh vực ái tình thuần tình cảm để tiếp chuyện lâu với người yêu. Còn bạn trai khó giữ được ái tình khỏi bước sang nhục tình. Yêu của bạn trai là chiếm hữu quả tim người yêu, là bộc bạch tình yêu bằng những tác vi xác thịt. Vì có căn tạng tính dục như vậy nên bạn trai lúc gặp bạn gái nhan sắc hay khi bàn chuyện với người yêu hay có cái ngó dài đắm đuối, hay tỏ ra những thái độ âu yếm. Cũng vì lý do nầy mà trong đời sống uyên ương vợ chồng sau thời gian sống chung nhau lâu, lúc gần nhau vợ hay bàn tâm sự, thích thú vị của sự trao đổi tâm tình, còn chồng hay bị cám dỗ ngày về sự tìm kiến nhục lạc. Hai tâm hồn khác phái mới yêu nhau, thường người trai thiên về xác thịt. Nguyễn Du quả là nhà tâm lý sâu sắc khi ông để Kiều thốt ra những lời nầy lúc chàng Kim bị lửa nhục tình xô đẩy cám dỗ nàng làm việc nguyệt hoa:

Đã cho vào bực bố kinh.

Đạo tùng phu, lấy chữ trinh làm đầu.

Ra tuồng trên bộc trong dâu.

Thì con người ấy ai cần làm chi.

Phải điều ăn xổi ở thì.

Tiết trăm năm nỡ bỏ đi một ngày.

25- Cách Yêu Của Bạn Trai.

Nếu bước ra khỏi lãnh vực ái tình, bạn thấy bạn trai vẫn có tính đơn sơ mà nguyên nhân là vì họ nặng sống theo tinh thần hơn theo tình cảm. Giữa cuộc giao tế xã hội, bạn gái không phải chủ trương giả dối nhưng ưa làm cho các việc ra phiền toái. Họ đi sâu vào chi tiết, họ ngừng ở phương thế, tiến chậm đến mục đích. Bạn trai thì thẳng như ruột ngựa, ưa đại cương, tổng hợp. Bạn so sánh hai lối trả giá mua hàng của bạn trai và bạn gái thì biết. Bạn trai, mẹ thường không dám cho đi chợ mua đồ ăn gia đình là tại nhữngtính trên,tính làm cho họ ít cò kè bớt một thêm hai,tính trả một đồng rưỡi, một đồng tám khi người ta thách hai đồng. Hay lối cho tiền bánh đứa ở của ông bà trong một gia đình giàu nói lên haitính khác nhau của nam và nữ. Tóm lại căn tạng của bạn gái phức tạp còn căn tạng của bạn trai đơn giản. Lối sống xã hội nhất là lối sống tâm hồn của hai phái khác nhau: bạn gái ưa tỷ mỷ, chi tiết, tình cảm tế nhị, bạn trai thích đại cương, bước lẹ từ ái tình sang nhục tình.

26- Một Quái Tật.

Trong (L’âme de l’dolescent) P. Mendousse viết: “Có nhiều nam thanh trong mọi xứ và mọi hoàn cảnh sống đã mắc tật thủ dâm một mình”. Khi đã đọc các mục trên, chắc bạn không ngạc nhiên lắm khi đọc nhận xét rất đúng nầy của Mendousse. Cách yêu của bạn không lấy sự căn cứ vào tâm tình tế nhị, nhân nghĩa làm chánh mà từ bản chất ái tình của họ có xu hướng thông đạt ra ngoài, chuyển đến nhục tình. Nhục tình xô đẩy họ đến nhục lạc. Vì nguyên nhân cột trụ nầy mà bạn trai mắc tật thủ dâm đơn độc hơn bạn gái. Cách chung bạn gái đi từ sự sung sướng trao đổi tâm hồn, hòa mình trong lạc thú yêu đương rồi mới đi đến nhục lạc. Còn đa số bạn trai coi vui thú tình cảm là cái bàn đạp để bước ngay sang thú xác thịt nên họ có thể tìm cách đơn độc nhục lạc mà không cần sự trao đổi tâm hồn. Ngoài ra nguyên nhân trên người ta có thể kể nhiều nguyên nhân khác gây ra tật thủ dâm đơn độc như: bị bịnh ngoài da hiểu là ghẻ hay lác ở cơ quan sinh dục, ở dơ, bị gia truyền dương mai, ít hoạt động. Kết quả khốc hại của dâm tặc nầy thì vô số. Bạn trai mắc nó, sức khỏe kiệt quệ ngó thấy: toàn thân gầy ốm, nước da vàng bủn, mặt nhiều nếp nhăn, mắt hoa mờ, tai ù, tim đập nhanh và không đều, vai rút, gối run.

Về đường tinh thần có những ảnh hưởng đáng tiếc nầy: Trí nhớ mòn mỏi đi, trí tuệ mịt mờ, ý chí bạc nhược, trí tưởng tượng khô cạn. Bịnh nhân nghe trong mình nặng như đeo chì, không muốn làm việc, hay buồn và ưa nằm dã dượi.

Trong buổi dậy thì, ngoài nhiều bạn trai mắc quái tật đơn độc và trên con số không nhỏ mắc chứng đồng tính ái tức là hai người nam yêu nhau. Lửa nhục tình lắm lúc cám dỗ họ tìm nhục lạc cho nhau bằng những sự đụng chạm không trong sạch. Cách kết quả khốc hại của chứng đồng tính ái giống các ác quả trên. Nó còn làm cho bạn trai mất sự tế nhị yêu đương. Tinh thần hạnh phúc hôn nhân cũng bị họ coi thường vì họ tìm nhục lạc trong những phương thế mà các nhà thần học gọi là phản tự nhiên. Các nhà giáo dục hay lãnh đạo những tổ chức nam thanh sống chung nên rất mực khôn ngoan đề phòng các quái tật trên. Các linh mục dòng Tên rất sáng suốt trong tổ chức giáo dục trong tinh thần của thánh Ignaxiô nên đã nêu lên khẩu hiệu vàng ngọc nầy trong những ký túc xá giáo dục: “chẳng nên khi nào hai, luôn luôn ba, ít khi bốn”. Ai biết nghĩ đến vấn đề luân lý cho hạ cấp thụ giáo của mình thì nên lấy câu ấy làm tiên ngữ. Nam thanh thân nhau quá từng hai người sẽ có những tâm tình bất lợi cho đức thanh khiết. Họ chơi nhau ba người những tình xấu xa khó xen vào. Còn bốn người thân thích nhau có thể từng hai người yêu nhau cách sai quấy.

Ở những tổ chức giáo dục mà bạn trai được giao thiệp rộng với bạn gái thì bịnh đồng tính ái ít phổ thông nhưng tính dâm loạn hay phổ biến.

Trong giới trung học sinh và sinh viên có không ít kẻ có lối chơi kỳ cục, phản nhân cách là hay thoi đá vào những chỗ kín của bạn thân mình rồi cười giỡn. Có nhiều nhà giáo dục cũng cho là lối chơi nầy không hề chi rồi cũng cười xòa theo. Thật tai hại. Đức khiết bạch của các kẻ thích những tác vi ấy rất bị hăm dọa và nhân cách của họ kể là bỏ đi.

27- Chiêm Bao Và Mớ Bậy.

Vào hoa niên, nam thanh có kẻ khi ngủ hay bị những chiêm bao mà trong đó họ thấy những cuộc giao duyên, gặp gỡ, trò chuyện, thư từ đầy màu sắc hoa nguyệt. Có bạn khác đang ngủ bắt lên nói những câu có vẻ âu yếm, những lời chỉ dùng trong cuộc trao đổi tâm hồn của đời sống uyên ương.

Nguyên nhân chánh của hai hiện tượng nầy là trước khi ngủ, trước một thời gian ngắn hay lâu bạn trai bị nhiều hình ảnh không trong sạch xâm chiếm tâm trí. Những hình ảnh ấy được cung cấp bởi trí tưởng tượng, bởi những câu chuyện, xi nê, tuồng kịch, sách báo khiêu dâm. Có khi có cả mấy giờ trước liên tiếp, bạn trai nói chuyện hoa nguyệt để giỡn chơi trước những say mê. Ở trên tôi nói trước thời gian lâu có nhiều hình ảnh đến với ta không tiêu trầm lại núp êm dưới tiềm thức. Mà khi ngủ ta không dùng ý thức, nhưng tiềm thức hoạt động mạnh. Vì đó có một kích thích nào bên trong con người hay bên ngoài như lăn, cựa mình, như các tiếng động thuận hợp cho chúng thì chúng xuất hiện trong đầu óc ta như một cuốn phim, tuy đứt khúc, bắt quàng nhưng không kém phần linh động. Bạn trai muốn đề phòng các hiện tượng không lành nầy, nên xa tránh những nguyên nhân tạo nên các hình ảnh khiêu dâm. Trước khi ngủ nên kiểm tâm, đem hồn mình siêu thoát, hướng thượng và nếu đọc được một đoạn sách luyện tinh thần hay Thánh thư càng hay.

28- Ghen Tuông Thì Cũng Người Ta Thường Tình.

Người dân Việt hát: “Ớt nào là ớt chẳng cay, Gái nào là gái chẳng hay ghen chồng”.Đọc sách Tây Đông, người ta hễ nói tới ghen, thì nghĩ đến Hermione trong Andromaque, Hoạn Thư trong truyện Kiều. Tôi không biết cường độ tình yêu trong bạn gái và bạn trai ai cao hơn, song tôi tin tưởng như hai lần hai là bốn bạn trai ghen không thua bạn gái. Nếu phải phân tích chất ghen giữa hai phái thì có lẽ người ta thấy cách chung có chỗ khác biệt này là ở bạn gái sự ghen nhiều thâm độc hơn. Thuộc nồi ghen, nổi tiếng là ghen nhất trong vũ trụ mà bạn gái có kẻ khi bầm gan tím cật vẫn:

Ra vào một bực nói cười như không.

Khi ghen mà gằn từng tiếng nói:

Làm cho nhìn chẳng được nhau,

Làm cho đầy đọa ngất đầu chẳng lên.

Làm cho trông thấy nhãn tiền,

Cho người tham ván bán thuyền biết tay.

Lòng riêng riêng những kính yêu,

“Vợ” chung chưa dễ ai chiều cho ai.

Khi bạn trai yêu bằng nhục tình nhiều hơn lý trí mà khi ghen thì ghen vừa bằng tình cảm vừa bằng lý trí. Mất tình yêu họ nghe đau xót vì cô độc, vì thiếu sự bổ khuyết vào tâm hồn họ, bao nhiêu cực khổ của họ vì người yêu, bao nhiêu tốn kém của họ đổ ra để mua chuộc tình yêu. Hằng loạt kỷ niệm ấy phụ họa với âm thanh văng vẳng của: “Lời hứa hẹn buổi năm xưa, Mảnh tình trìu mến trao đưa”.

Một lời khuyên bạn trai nên quan tâm là: trong đời sống hôn nhân hãy bảo vệ tình yêu bằng sự gìn giữ khôn ngoan người bạn trăm năm. Đừng quá cẩu thả để bạn mình quá phóng túng đến khi bạn tình chung tan vỡ mà phải những trò ghen tuông làm suy giảm nhân cách. Lúc bị tình ghen ám ảnh, nên dùng trí tuệ trầm nghĩ điều thiệt hơn, dùng ý chí trấn tĩnh tâm hồn để sau cùng tìm lối thoát sáng suốt, bảo đảm được hạnh phúc gia đình.

29- Có Phải Khờ Không?

Mấy tiếng bạch lộ tâm hồn hào phóng của Từ Hải:

“Một lời đã nghĩ đến ta”

“Muôn chung nghìn tứ cũng là có nhau”.

Và mấy tiếng diễn tả cõi lòng bao dung của Kim Trọng sau khi nghe Thúy Kiều thú tội đã thừa xấu xa vì ong qua bướm lại, những tiếng không những đánh đi một dấu tréo trên dĩ vãng đen ngòm tội ác của Kiều mà còn biện hộ thế nầy cho Kiều nữa:

30- Vấn Đề S. O. S.

Tóm lại, đến đây, sau khi đã nhìn thống quán những điểm chánh trong đời sống tình cảm của bạn trai ta thấy tâm hồn họ là vũ trụ bí mật mà trong đó có cơ cấu tâm tình tuyệt vời phức tạp, tế nhị, mâu thuẫn theo sự giao tranh của cái gì đang xuống, đang chết và cái gì đang lên, đang chồm đến sức sống dồi dào. Có người cho tuổi của bạn trai là “Tuổi bạc”. Bremoud được dẫn trong Toi quy deviens homme của J. Le Presbytre nói: “Tuổi bạc là một thử thách cay nghiệt nhưng là sự thử thách của “người nhộng” đang cắn đứt những dây ràng buộc để lấy trớn”. Những lời nầy đúng trăm phần trăm. Hoa là tuổi bạc mà cũng là tuổi phước miễn được chu đáo giáo dục, nhất là tính dục, sẽ chuẩn bị cho bạn trai thành nhân cách tốt đẹp. Tôi nói miễn được chu đáo giáo dục nhất là tính giáo dục là nói với cố ý. Tôi đã dành riêng một quyển sách để bàn vấn đề nầy tức quyển “Lòng Băng Tuyết”. Cho những bạn không có cơ hội đọc quyển ấy hay đã đọc mà không đủ thì giờ toát yếu, tôi ghi lại ở đây vài đại cương.

Vấn đề tính giáo dục ngày nay không còn ai bàn nên đặt hay không đặt nữa. Linh mục Giáo sư tiến sĩ thần học và triết học ở chủng viện Bonne-Esperance đã nói về tính giáo dục: “Đó là tất cả một triết học và thần học ngấm ngầm trong sự giải pháp vấn đề nầy”. Theo linh mục nó chính là “vấn đề giáo dục đức khiết bạch”. Hãy nghe tiếp Bác sĩ O. Pasteau, Tổng giám đốc tổ chức y học Hội Saint Luc: “khi thanh niên đến một tuổi nào đó tuỳ trường hợp, nơi chốn, hoàn cảnh, sự giáo luyện cho họ về luân lý tính dục phổ thông là hữu ích và cần thiết”. Người ta không nên để thanh niên đi tìm biết những vấn đề tâm sinh lý liên hệ mật thiết với bản thân, gia đình, quốc gia trong những sách báo hay ở các bạn bè xấu. Chúng cần một nền tính giáo dục khôn ngoan tùy tuổi, tùy trường hợp, tùy tâmtính , tùy thời, để chúng bảo vệ đức thanh khiết. Vì bị bỏ liều nên một số lớn thanh niên ngày nay vô tình sống trong bao nhiêu tội ác về xác thịt rất tổn hại cho sức khỏe cũng như tinh thần chúng.

Tôi mượn tài liệu dưới đây của Mendousse nói về con số thiếu niên trụy lạc ở ngoại quốc. Ông nói Ziegler cho biết mỗi năm ở Bá linh 25% sinh viên chơi bời trong các thanh lâu phải đi khám bác sĩ. Jankélévich trong giới thợ thuyền ở Chemnitz không có nam thanh nào trên 17 tuổi mà thanh khiết, không có nữ thanh nào đồng trinh. Không nên lấy tài liệu một vài địa phương mà kết luận phóng đại cho mọi nơi. Nhưng căn cứ vào phong trào trụy lạc của xã hội hiện đại nhất là ở những nước duy vật, người ta bi quan lắm về lòng băng tuyết của giới đầu xanh.

Nếu xét về trình độ văn minh thì nhân loại tiến xa về văn minh vật chất nhưng nhân loại hình như không tỏ ra khôn ngoan lắm trong vấn đề đề phòng những tập quán xấu phá hoại đức tinh khiết. Ở Âu, Mỹ ngày trước nhờ nền giáo dục Kitô giáo, đức cao cả nầy được đề cao. Ngày nay làn sóng vô thần duy vật tràn ngập, con người bị ngộp trong bầu khí dâm loạn bốn phương. Sự giáo dục về lương tâm bị gạch xóa trong nhiều chương trình sơ tiểu, trung, đại học. Phần đông tôn giáo, pháp luật, phong tục chỉ làm hàng rào ngăn cản tội dâm công khai. Còn tâm hồn đa số tuổi xuân giao cho quỷ Sa tăn dùng tiệm nhảy, thanh lâu tửu quán, sách bìa đen, báo khiêu dâm đầu độc tận gốc rễ.

ĐỜI SỐNG XÃ HỘI CỦA BẠN TRAI

Con người bạn trai mà bạn đã nhận thấy những nét kỳ biệt, mà bạn đã tìm hiểu đời sống sinh lý, tinh thần, tình cảm, con người ấy là một đời sống xã hội thế nào? Dưới đây chúng ta lần lượt giải đáp câu hỏi ấy. Chúng ta cố gắng làm nổi bậc khía cạnh tâm lý tâm lý mà bạn trai để bạch lộ trong cuộc sống xã hội muôn mặt của họ.

1-Ra Tuồng Lạnh Lạt.

Trong gia đình khi phải tiếp khách vì xã giao hay vì công chuyện làm ăn mà thấy chồng nhiều lần trước làm cho khách không hài lòng đủ vì sự quá đơn giản, thì chính vợ có bổn phận giúp chồng để bặt thiệp mà mưu thành công chung.

Hai thái độ khác nhau quá. Mà tại sao? Tại giả dối nên quá môi mép chăng. Không. Tại lãnh đạm mà quá đơn giản chăng? Cũng không. Tất cả tại bản năng của hai giới khác nhau. Những điều tôi vừa nói ở mục trên làm sáng tỏ thái độ bạn trai. Họ có lòng vàng, cần cho, lấy cho ngay không quảng cáo vàng thiệt, vàng rồng, vàng thượng thập gì cả. Họ ưa trực tiếp. Trái lại bạn gái tự nhiên thích lấy tình cảm làm áo cho mọi hành vi. Tôi có thể sánh cách miễn cưỡng mà tạm đượctính của bạn trai là ký ninh vàng, còntính của bạn gái là ký ninh đường. Cà hai đều có giá trị chữa bịnh rét nhưng cách chữa hơi khác. Dưới hiên gia đình vợ chồng nên hiểu tâm lý nầy để khỏi hiểu lầm nhau mà hạnh phúc khó bảo đảm. Hai lối xử thế khác nhau chỉ tại hai cách yêu khác nhau. Xin nhớ lại những nguyên tắc tâm lý tôi bàn trong chương: đời sống tình cảm của bạn trai.

2- Ưa Hoạt Động Mà Hướng Nội.

Những nhà tâm lý học Anh, Mỹ hay chiatính con người ra hai hạng, hạng hướng nội và hạng hướng ngoại. Tôi nhìn nhận lối phân chia ấy sáng suốt. Điều tôi bàn ở đây căn cứ vào sự so sánh tâm lý bạn trai với tâm lý bạn gái coi cái nào hướng nội hay hướng ngoại nhiều hơn. Bạn gái thì hướng nội nhiều ít không biết nhưng chắc chắn là hướng ngoại nhiều. Còn bạn trai, thì vừa ưa hoạt động vừa hướng nội. Đứng góc cạnh tình cảm nhất là tình yêu để nghiên cứu bạn trai ta thấy họ là người sinh ra để cho, để tự hiến, để trang trải mình ra cho người bạn trăm năm hay cho xã hội. Họ tự nhiên có hồn quảng đại. Bởi có bảntính đó nên họ thích hoạt động. Cũng có những bạn trai thân thể phụ nhược ưa cảnh sống ao tù. Nhưng nói chung mà nói cơ cấu sinh lý của bạn trai được cấu thành bằng những đường gân thớ thịt tự nhiên hiếu động. Cứ quan sát bạn trai lúc còn trong nôi, lúc chưa có tuổi khôn thì biết. Ở trong nôi họ quơ tay, chòi chân , ngó dáo dác, lăn trở. Còn lúc gần ở tuổi khôn thì nổi tiếng là liến khỉ, phá phách trong nhà. Tôi ít thấy bạn trai thiếu niên ban ngày mà ngồi yên. Nếu họ không khờ dại lục phá như con nít cũng rong chơi, làm việc nầy, việc nọ. Vào buổi dậy thì được lôi cuốn bởi những mộng lớn về tương lai họ còn hiếu động hơn nữa. Cái mà người ta gọi là hăng hái ở họ nói lên bản năng hiếu động của họ.

tính cứng cỏi nầy không có gọng kềm đức tự chủ người nam khó giấu nó lắm. Họ đôi khi vì lý do cần thiết, tỏ ra dịu ngọt với ai đó một lúc. Rồi khi quên, họ trở lại sống con người nguyên thủy của mình. Họ thô bạo trở lại. Vì tâm lý mà nhiều người hối hận sau khi về nhà chồng. Họ buồn tiếc vì tại sao chồng mình trong buổi sơ giao có vẻ thùy mị hiền lương mà sau những ngày tân hôn tuần trăng mật lắm lúc hung ác quá.

Kể cả những bạn trai tự nhiên bên ngoài coi khiêm nhu đều sánh với bạn gái có cái gì cứng cỏi hơn. Có cái người ta gọi là nam tính hòa trộn trong từ toàn thân xác, tâm thần bạn trai đến lối xử thế của họ. Bạn trai biết được bẩmtính của mình như vậy nên nỗ lực tự luyện về nhân cách và xử thế. Việc giáo dục nầy là tất yếu: nếu bỏ qua hay cẩu thả, bạn trai sẽ thành võ phu, ăn nói thô lỗ, đối xử cộc cằn, hành động bạo ngược. Mà như vậy thì làm sao gia đình hạnh phúc, làm sao ra đời mua chuộc được thành công.

3- Tự Cao Tại Vì Tự Trọng.

Đối với bất cứ người nữ nào kể cả người yêu của mình, bạn trai hay có tướng diện tự cao. Họ hay bị hiểu lầm là phách. Cũng có bạn trai hăng say tuổi trẻ,tính tình nông nỗi, không được giáo dục đầy đủ, gặp kẻ lớn người nhỏ lên mặt, ăn nói kiểu coi ai cũng như cỏ rác. Có thứ hạng mất dạy đó. Nhưng phần đông bạn trai tự cao không phải vì họ ý thức mình cao cả để khinh người: họ tự cao chỉ vì tự trọng thôi. Tạo hóa ban cho họ có thân hình mạnh khỏe, bộ óc quảng kiến, ý chí cứng rắn, lòng tham vọng vô biên nên khi đứng gần một người nữ, không cần biết giá trị tinh thần kẻ ấy làm sao, người ấy có khi thân mẫu họ, họ vẫn cảm thấy mình có cái gì hơn một phần nào về giá trị. Tôi chỉ nói mặc cảm thôi chớ chưa nói những trường hợp bạn trai nói thẳng rằng người nữ nầy yếu, người nữ kia làm cái trò gì ra trò trống gì. Bạn còn nhớ hình ảnh người em trai mình bưng giạ lúa thế cho chị dâu khi chị mới nhóm lên đã kêu nặng quá. Em trai chạy lại vừa khoát tay chị vừa nói: Để em. Cậu vác xong, cười khoái trá. Cậu đang ý thức cái hơn của mình đó. Trong một lớp trung học cũng vậy: nam sinh mà bạch lộ sự tự cao của mình đối với nữ sinh là chuyện thường.

Tinh thần tự trọng của bạn trai rất đáng khen miễn biết lợi dụng. Tôi nói miễn biết lợi dụng vì có nhiều bạn trai lạm dụng nó để tỏ ra cộc cằn nông nổi, khinh người.

Người bạn gái muốn chọn đá thử vàng để xây dựng tổ uyên ương nên biết góc cạnh tâm lý ấy của bạn trai. Vẫn biết khi bị ái tình chi phối người ta có thể ra vẻ quỳ mọp, lòn cúi. Có kẻ lao đầu vào tình dục để đến nỗi đi ăn mày tình yêu. Đừng nói những bạn trai thường, nói ngay hạng đê mạc ấy vẫn có lòng tự trọng. Sự bạc đãi lên mặt của một cô gái ỷ mình học cao, trẻ đẹp, giàu sang có thể bị lòng tự trọng nầy trừng trị đến khốc hại. Những bạn trai mà tinh thần lành mạnh xử đối với bất cứ ai đều tỏ ra mình có giá trị. Kỳ thực là thứ triết lý nhân sinh của bạn trai, hoặc bộc lộ, hoặc ngấm ngầm.tính dễ tha lỗi, nóng giận rồi mau nguội nhưng khi ai làm mất mặt, bạn dám đấu tranh chết sống. Nhiều bạn gái đã lãnh những bài học chua chát vì dốt tâm lý nầy.

Tôi thấy có nhiều cha mẹ thấy con trai làm lỗi chưởi ong óng khi có kẻ lạ trước mặt họ. Tôi cũng hay mục kích tướng diện của nhiều nhà giáo vô lớp ngạo nghễ nam sinh vì họ học dở, phạm lỗi trước mặt bao nhiêu nam sinh nhỏ tuổi hơn họ và bao nhiêu nữ sinh. Sao lại có lối dạy dỗ khiêu chiến như thế. Kết quả là gây mầm phản loạn chớ có uốn nắn tâm hồn gì đâu.

4- Tự Trọng Nên Tự Ái.

Người bạn gái muốn làm mích lòng bạn trai thì khi họ lầm lỗi cứ nói như tạt nước lạnh vào xương sống họ. Trong gia đình muốn ngày ly dị tiếp sau tuần trăng mật thì vợ cứ chọc tức chồng bằng cách ngạo nghễ, mỉa mai, la ó, mắng nhiếc trước mặt bạn bè, thượng cấp hay hạ cấp của họ.

5- Đủ Thứ Kỳ Cục.

6- Chuyên Môn Kỳ Cục.

Phải chịu lương trí của bạn gái thì nhiều, mà có lắm kẻ không nhận thức được quái tật nầy. Có cô lại ưa nữa. Lúc làm hiệu trưởng một trung học đường nọ tôi thấy có lối năm sáu nữ sinh mến cách đặc biệc một giáo sư kia cótính chuyên môn kỳ cục. Vì lý do giáo dục nên tôi xin ông thôi hợp tác thì các nữ sinh ấy khóc như có tang, trong bè bạn khác mừng vì khỏi khổ vì những thói quen chướng mắt trái tai của ông ta.

Đời của người gái trong hôn nhân sẽ là một cảnh ngục hình nếu họ se duyên cầm sắt với thứ người quái dị tự bảntính . Tôi tin tưởng năng lực của giáo dục lắm. Trần hoằng Mưu cũng nói không người nào là dạy không được. Nhưng sao tôi vẫn hồ nghi kẻ có cốt tủy kỳ dị khó sửa quá. Những tổ chức giáo dục có ý đào luyện cấp chỉ huy nên đề phòng giao việc lớn cho họ. Nếu họ không sửa tật xấu người nhỏ sẽ phải rên siết dưới tay họ và mất mặt với kẻ lạ vì có một thủ lãnh không duyên dáng chút nào.

7- Có Phải Muốn Làm Đàn Bà Không?

8- Già Mồm Mép.

Nếu người ta nói có những bạn gái đa ngôn thì phải công bình nói có những bạn trai già mồm mép. Cách chung thì bạn trai không lanh bằng bạn gái. Nhưng có không ít bạn trai nói nhiều đến đỗi không mấy bạn gái sánh bằng. Hình như cửa lòng họ không khóa. Tất cả những tâm tình, ý tưởng gì đến trong nội tâm họ là họ nghe cần bộc lộ cho bất cứ ai, lúc nào và nơi nào. Họ tráo trở lời nói, nói qua nói lại, khi phủ nhận, khi quả quyết, khi hồ nghi, khi tán thành, khi đả đảo. Họ cướp lời để nói cơ hồ như không muốn được nghe mà chỉ thèm được nói. Có điều gì đắc chí được ai khen họ nói không kịp thở. Có khi giả bộ khiêm tốn cho sự khen được gia trọng. Giá họ bị ai chỉ trích hoặc oan hoặc ưng, ngưởi thấy họ tia ha đính chánh, khi đánh, khi đỡ, lúc giận, lúc vui, nói hằng loạt để tự vệ, để chỉ trích đối phương. Họ giả bộ nói rằng không muốn nói nhưng kỳ thực đã nói sạch sành sanh cả những điều phạm đức công bằng và bác ái. Sự hiện diện của người gái nhất là giai nhân thường làm cho người nam ít tinh thần trở nên già hàm. Bạn trai đã có tật già hàm lại rộng mồm mép hơn. Họ hỏi thăm. Họ trình bày. Nhứt là họ bàn tâm sự.. Họ nói thao thao bất tuyệt hằng giờ những điều nhận xét cho kỹ là vô giá trị. Giọng điệu cùng lời nói của họ ví ra hằng loạt thiếu suy nghĩ, chọn lọc nên lắm lúc lạt như bả mía. Ai gieo gió thì gặt bão: vì đa ngôn cá nhân họ trở thành đáng ghét đối với nhiều người đã đành mà lời nói họ nói ra còn gieo cho họ nhiều hậu quả khốc hại. Điều khổ nhất cho họ là đã mất lòng tín cẩn ở rất nhiều người. Nhiều lúc họ thành thực lắm nhưng vẫn không được tin bởi lẽ đơn sơ là vì bao lần trước vô tình nói lố những điều sai sự thật.

Trong gia đình, vô phước thay cho ai chọn họ làm bạn trăm năm. Đừng mong ở họ đức tế nhị, sự giao cảm của tâm hồn, vẻ đẹp của trầm tĩnh. Người yêu của họ phải làm một nạn nhân đóng vai trò của kẻ nghe bất đắc dĩ cho họ. Lẽ dĩ nhiên là còn phải bực mình những lời ghen bóng ghen gió, rầy la vụt chạc không suy trước tính sau của họ.

Còn con cái thì cả ngày bị họ la bài hãi, nếu không rầy thì họ thuyết luân lý, thứ luân lý hai xu.

Đối với người ngoài xã hội, họ là nguồn ô nhục cho vợ con hơn là làm cho gia đình được danh giá.

9- Tín Đồ Mê Tín Của Nhiều Thần Lý Tưởng.

10- Con Công Lạc Giữa Bầy Gà?

Ozanam viết: “Chúng tôi cảm thấy cần có cái gì chiếm hữu chúng tôi và chờ chúng tôi đi”. Vào tuổi thanh xuân, bạn trai nào mà không có lần nghĩ y như Ozanam. Về già thì lòng họ teo héo lại. Cửa đời họ khép lại vì tâm hồn mất diễn cảnh. Chờ lúc sinh lực trào tràn, mộng đời đang lên họ cảm thấy mình đã được chuẩn bị sẵn để lãnh trách nhiệm, để lo việc to. Bạn trai chưa biết phải theo lý tưởng nào, ngày mai ra sao, nhưng bây giờ thấy lòng mình lâng lâng như cánh gió nên giữa xã hội họ lắm lúc tưởng mình cô độc vì cao vọng. Họ có lẽ không dám khinh người để cho mình sống trong xã hội như con công lạc giữa bầy gà. Nhưng vì khát vọng tận hiến, tham vọng ở tương lai bao la quá nên họ đâm ra sống hơi lạc lẽo với những người mà họ gặp hằng ngày trong cuộc sống. Nếu thiếu óc khiêm nhu và dè dặt họ có thể cao hứng cho các bậc lão thành là hũ lậu, các kẻ đương hoạt động là lầm đường, người đồng niên với họ là tư lự, giai cấp nhỏ hơn họ là ngây thơ. Tôi rất thích tâm hồn bạn trai lúc lòng họ mở cửa như vậy. Ước mong được một mầm lý tưởng gieo trong miếng đất hoa màu của họ. Nhà giáo dục lành nghề nên chụp những cơ hội ấy để tạo cho đời những tay bản lĩnh. Đừng để các tâm hồn ấy làm Voltaire mà chuyển họ thành những Curé d’ars.

11- Rất Khó Thuyết Dụ.

Trong khối bạn trai nói trên có một số ít tâm hồn sống giữa xã hội vừa cảm thấy mình cô độc, vừa tìm lý tưởng như bao nhiêu kẻ khác mà có đầu óc rất độc lập đến có ý tưởng thiên chấp. Nhà giáo dục cảm thấy khó thuyết dụ. Họ hoang mang trong rừng ý lực mà người đời tùy quan niệm sống cho là lý tưởng. Họ dè dặt cũng có hồ nghi cũng có. Nhưng tâm hồn ấy tôi thấy có thể thành công to mà cũng có thể thất bại to. Họ chưa là vĩ nhân nhưng chí của họ không vừa: họ muốn cho đời họ một cái gì. Trong cuốn Toi quy deviens homme, Jean Le Presbytre cho in một hình thanh niên đang bắn tên. Ơû dưới tác giả ghi mấy dòng này: “Đời bạn là đó, trong tay bạn như một mũi tên. Bạn hãy cầm thật ngay, bắn mạnh và nhắm đúng. Nhưng nhất là bạn phải lựa những mục đích của bạn mà bạn đừng làm hỏng mục đích nào cả”. Cùng những tâm hồn khó thuyết dụ trên tôi xin dâng từng chữ mấy lời vàng ngọc ấy. Nhà giáo dục liệu thấy thuyết dụ nhiều mà không thành công nên cầu nguyện Thượng đế sẽ giúp họ lái mũi tên đời họ đi đúng thánh ý của người. Và bạn, tôi không trách bạn, chỉ xin bạn đừng quá dè dặt đến bi quan, cũng đừng vội vàng đến cẩu thả. Hái hoa hường trong gai lá rậm. Đây hai gương Têrêsa lúc chôn vùi đời xuân trẻ của mình trong Tu viện kín tự xưng là “linh hồn nhỏ bé” mà bây giờ ai cũng biết tiếng vì đã thành đại thánh. Còn Brizeux lúc đời đang lên có lần cao hứng nói: “Tôi muốn làm César hay không làm gì hết”. Brizeux muốn vậy nhưng lại làm thi sĩ. Bạn có biết không. Tôi chỉ biết ông qua loa vậy. Éo le thay cho cuộc đời.

12- Phát Cỏ Dại.

Aristote nói: “không tuổi nào bạo dạn bằng tuổi xuân? Mà trong tuổi xuân, bạo dạn nhất là tinh thần cho tất cả những gì đã có, đang có đều là cỏ dại phải phát sạch”. Có người nói họ có đầu óc cách mệnh. Nói đúng hơn là họ có đầu óc đả đảo. Ta thử coi họ lật hạ cái gì. Họ nghe tâm hồn họ trống rỗng như sa mạc, ước muốn cái gì cao cả. Bởi đầu óc siêu thoát họ thấy cách chung cuộc đời là ảo mộng, giả dối, không có cái gì đáng tha thiết. Tâm trí tưởng vậy nhưng chân họ còn dính trái đất và nhiều tham vọng cứ bao vây họ. Họ cho cha mẹ không hiểu họ rõ ràng. Cha thì lạc hậu, nghiêm khắc, mẹ thì lỗi thời, ưa đay nghiến. Tự do cá nhân ăn nói, xê dịch của họ bị giam lại như nhốt tù. Không thấy cha mẹ phát triển gia đình. Phải cải tổ toàn thể lối sinh hoạt hiện tại để gia đình phong phú hơn, vẻ vang hơn. Ơû học đường thì đáng rơi lệ. Nền giáo dục cũ phải đánh cho một giá tréo. Nền giáo dục hiện giờ thì thiếu đủ chuyện. Thầy dốt. Bạn giả dối. Trường như nhà tù.

Các tôn giáo sao mê tín quá. Công giáo thì khả quan nhất nhưng rất gắt. Chánh trị quốc gia, quốc tế rối beng. Phải nỗ lực xây dựng hòa bình. Tại sao đi xe máy không đèn mà phạt. Nhiều phong tục ai đặt ra thật phi lý.

Vậy bây giờ người ta ghiền như á phiện. Nếu Nguyễn Du 18 xuân tình cờ đọc: Agouassacrouss poulipaloué moloca vie. Agouassacrouss janelépoulipal japal agoua và “những con tim trong nhịp yêu trong suối hồn mơ mộng”.

Ôi! Duyên! Sao thoi én chiều mồng ba. Tà tà. Mùa tình xế bóng. “Lẹ len mi” thì chắc bất mãn Paul Guth và TT đến phát cáo. Không. Thưa bạn, mỗi thời có thị hiếu của nó. Ta nên thận trọng, rất thận trọng. Thực tế bội bạc với bản giấy lắm: nhiều điều ta ngồi một mình trong phòng văn tính hay đẹp, chắc thành công, khi đem thảo luận, thi hành bị chỉ trích, thất bại. Về các vấn đề trong sách nầy tôi xin bạn đồng ý với tôi. Riêng vấn đề nầy tôi chỉ mời bạn suy nghĩ lại. Kẻ viết mấy dòng nầy đã có lần chê một số người là hủ lậu mà bây giờ đang bị bạn lùa vào khối lỗi thời. Lịch sử đi vòng tròn. Tôi sợ bạn không tin tôi. Có Ông Thầy kinh nghiệm. Đọc tôi xong, xin bạn đến ông. Ông là trường của khôn ngoan.

13- Cây Thang Danh Vọng.

Trong bài Hướng thượng tôi có viết”

“Lạy Thượng đế xin cho con:

Sống già giặn để đời đầy giá trị,

Nhớ già chết chuẩn bị cảnh lai sinh.”

Xin bạn lấy những tư tưởng ấy làm tiêu chuẩn sống cho đời mình khỏi hoang phí.

14-Óc Thống Trị.

Một khía cạnh nữa của tâm lý bạn trai khi họ sống trong xã hội là óc thống trị. Vì quá tự coi mình là vật quan trọng, quá tin tưởng nơi năng lực của mình và sống trong mộng danh vọng nên bạn trai có kẻ mắc tật kiêu ngạo. Họ quên mất mình là có từ Hư vô và sẽ trở về Hư vô. Họ hình như tưởng rằng sức khỏe, tài ba, đứctính họ đang có là của họ. Họ tự khoái rồi đâm ra khinh rẻ kẻ khác. Từ tâm tình tự kiêu ấy, bạn trai có đầu óc muốn cai trị thiên hạ, muốn ăn trên ngồi trước và ai cũng phải vâng phục mình. Nếu thấy ai bất phục mình thì bất mãn, ghét đời, oán người. Đầu óc nầy nguy hại. Nó làm con người mất chân lý, tôi muốn nói làm con người mù quáng không còn nhận được thực giá trị của chính bản thân mình. Vì tự thấy mình no phồng và cứ tự thổi phồng mình lên nên nội tâm bị bọng về kiến thức, đức hạnh. Con người toàn diện ngày một nghèo nàn. Sau cùng chạm những thực tế chua cay đòi sự chịu đựng của ý chí, sự khôn ngoan của trí tuệ. Sự thánh thiện của lương tâm nên họ đầu hàng cuộc đời. Kiếp sống vì đó bị thất bại. Hậu kiếp cũng bị hăm dọa luôn. Không, thưa bạn trai, chúng ta không nên kiêu hãnh mà hãy khiêm nhu. Óc thống trị bạch lộ bằng bất cứ cách nào đều gây hiểu lầm, ác cảm. Chúng ta sẽ bị những người xung quanh xa lánh, thù hại và nhất lá óc ấy, làm cho chúng ta nông nỗi, nghèo nàn đi dần dần.

15- Nô Lệ Hào Nhoáng.

Thực là tai nạn. Bạn trai khi nô lệ hình thức, làm mồi ngắm nghía cho xã hội, bị óc duy vật xảo quyệt làm một hàng rào nhận đón mọi sự cởi mở, tiếp nhận những giá trị siêu nhiên. Nó bắt bạn trai cúp cổ xuống các vật phù vân, lo vật lộn sống, đổ máu vì miếng ăn manh áo cũng nên, cho đến khi tử sàng “bừng con mắt dậy” chẳng những “thấy mình tay không” mà còn đầy tội lỗi. Khiếp quá. Nếu bên kia cuộc sống có một quan tòa chí công thì sao. Mà sao biết không có? Thưa bạn trai, cái óc hào nháng bị Đức Cứu thế mắng là mồ mã tô vôi bọc xương thúi, là những trưởng giả thích ngồi ghế nhất nơi yến tiệc ấy. Bạn nên tránh. Thế nào rồi ta cũng già. Của cải rồi cũng sẽ bỏ ta, thưa bạn. Ta đừng tự dối và gạt người. Lo làm người. Dùng tâm linh dục tạo nhân cách. Tự học. Tập trung trong tâm hồn các nhân đức. Giá trị của bạn ở đó, chớ không phải ở nhan sắc, ăn mặc, tiền của.

16- Tiếng Vang Tự Đáy Lòng.

Tuy giàu tự ái, tự cao, tự trọng hơn ai hết, nhưng bạn trai có một đặc điểm tâm lý nầy ai cũng lấy làm lạ là dễ hối hận và dễ xin lỗi. Lại còn non tinh thần chịu đựng sự chống báng, chỉ trích của đối phương chăng? Có lẽ. Tạitính thành thực, thẳng thắng tự nhiên chăng? Cũng có lẽ. Mà nhất là bạn trai được ân huệ hơn bạn gái ở chỗ dồi dào đời sống tinh thần. Bạn trai sống phong phú bằng giác quan lắm. Họ yêu, họ nóng nảy, họ thương tâm, họ nhát, họ hăng hái đều có lúc rất mãnh liệt. Nhưng khi tình cảm lóng xuống, lương tâm họ làm việc mạnh. Đâu tự đáy lòng họ vang lên tiếng trong lành vừa van lơn vừa cảnh cáo thúc đẩy họ xa lánh đường tà, trở về chính lộ. Chateaubriand nói “con cọp xé mồi rồi ngủ, con người sát nhân rồi thức”. Câu nầy hiệu nghiệm nhất trong nam giới. Ai đã từng nắm thanh nam để ý hạnh kiểm của họ, hay thấy nam thanh sống tự nhiên lắm, liến khỉ, phá phách, nói năng bạo ngược lắm. Mà có lỗi cũng vẫn khóc, buồn cả ngày, tìm thượng cấp xin lỗi được mới yên.

16- Óc Nhiệm Vụ.

Tôi không cần bàn rộng óc nhiệm vụ của đàn ông, hiểu cách riêng là bạn trai trong các vai trò có tính cách công. Điều nầy dĩ nhiên vì bạn trai giàu lương tâm nhất là khi họ được huấn luyện về lương tâm chức nghiệp. Nhưng có người nói óc trách nhiệm nầy bị ảnh hưởng bởi ý muốn bảo vệ đồng lương để nuôi bản thân, cha mẹ, vợ con. Tôi nói ngay tinh thần nhiệm vụ của nam giới đối với xã hội nhỏ của họ là gia đình. Trước hết đừng so sánh đàn bà với đàn ông về óc trách nhiệm đối với con cái. Hình như lý do nầy đang để ý nhất là người mẹ có nhiều nguyên nhân yêu mến con hơn người cha. Người mẹ mặc nhiên yêu con: nhận hòn máu đầu tiên của con, cưu mang con tận cung lòng. Ý thức niền thống khổ của con lúc banh da xẻ thịt đưa nó ra đời, mấy năm trường nhũ bộ và giáo dục. Tất cả những yếu tố ấy nung đúc óc trách nhiệm của mẹ đối với con. Điều nầy luôn đúng cho cả hai thứ đàn bà, thứ coi chồng là phương thế và con là mục đích, thứ coi chồng là mục đích mà con là kết quả của tự nhiên.

Xét như vậy, dưới hiên gia đình, đối với xã hội thu hẹp mà thân yêu nhất , người nam có óc trách nhiệm sâu sắc. Cũng nên để ý hàng rào của óc trách nhiệm nầy còn có lòng quảng đại, lòng trọng danh dự là những đặctính của tâm lý người nam.

17- Không Thích Náo Động Bên Ngoài.

Bạn đã biết bạn trai ưa hoạt động và lúc dậy thì tâm hồn của họ là sân khấu của các tâm tình mâu thuẫn. Nhưng bạn đừng quên bạn trai ưa đơn giản nên ghét cái gì xung quanh có tính cách chi tiết nhỏ nhặt, phiền toái, rắc rối là những điều mà bạn gái tự nhiên hay gây ra.

Ngay từ lúc xuân xanh, bạn trai đã sống với tinh thần đơn giản, đã áp dụng nó trong các lối xã giao của họ. Có lúc họ cũng náo động, nói tía lia, nhưng rồi lòng xao xuyến của họ đòi ngay sự thinh lặng. Họ trở về sự bình an nội tâm. Họ muốn cho xung quanh đừng có gì ồn ào, lộn xộn. Không phải bạn trai không thèo lẽo, kiếm chuyện gây và nóng nảy nhưng họ không như bạn gái thường xuyên trong sự đa ngôn và thắc mắc.

18- Mấy Tiếng Nhưng, Mà, Song…

Có một số bạn trai không ác tâm nhưng hễ nói chuyện với ai thường có thói quen nói chỏi lại. Họ không đấu lý đến nơi đến chốn đâu vì họ không có chủ ý tìm chân lý. Có nhiều vấn đề họ thông thạo gì đâu mà họ vẫn nói nhưng, mà, song sau đó khi đối phương quả quyết. Họ nói nghịch chỉ để nói nghịch thôi. Thường những bạn trai nầy bị người lớn cho là cứng đầu, co cượng, sái trí. Đồng bạn không ưa thích cũng như kẻ dưới xa lánh.

19- Dua Nịnh Và Ba Xạo.

Xấu hổ nữa cho nam giới là không ít bạn trai mang quái tật nầy. Lúc trà trộn trong xã hội vì thiếu tinh thần, muốn được yêu mến, binh vực giúp đỡ hay sao đó bạn trai dùng mánh lới tưng bốc, đề cao cá nhân mà họ giao tiếp. Có nhiều người rất hèn hạ bất kể nhân cách của mình miễn sao được ân huệ thôi.

Bởi mang bẩm tính dua nịnh đó, tưng bốc được người nầy thì cũng xông hương được người kia. Đến khi người họ đều tán thành, ưa thích hết. Kiến đi miệng bác, sau cùng họ chạm phải nguy hại nầy là ai cũng không tin lòng trung hậu của họ, nghi ngờ họ. Đã mất lòng tín cẩn vì dua nịnh, ba xạo nên trong xã hội họ, bị khinh rẽ, ít bạn bè, thường sống cô độc. Dĩ nhiên nếu không sửa các tật ấy về sau trên đường họ còn gặt những ác quả thảm khốc nữa, nó có thể làm đời họ tiêu tàn.

20- Bề Ngoài Thơn Thớt Nói Cười, Mà…

Nhiều bạn gái bị sa lưới thứ bạn trai ác độc mà có tướng diện chồn già nầy. Bạn gái thì ngây thơ mà mà họ thì già mưu mẹo nên họ dùng đủ thứ lời lẽ mía mật để thu tâm. Đến khi bạn gái nhận họ ra là mã tô vôi thì đời đã bị hôi thúi.

21- Trống Miệng.

Tật nầy thứ bạn trai ấy không dùng tâm linh dục để diệt trừ mà chỉ lo học hành, về sau lúc thành nhân vẫn còn và gây cho họ nhiều hối hận. Đừng mong họ tín nhiệm để lãnh việc lớn. Giá họ may được địa vị thì địa vị càng cao làm cho họ nhiều người bị khinh rẽ.

22- Khủng Hoảng Tín Ngưỡng.

Cứ chung mà nói bạn trai vào lối 17, 18 tuổi hay bị khủng hoảng về lòng tin tưởng ở thiêng liêng. Lòng họ lạnh niềm đạo đức mà nóng nảy về tình yêu, về các tham vọng tiền của, chức quyền. Họ coi thường những tập quán đạo đức mà họ làm rất chu đáo lúc ấu trĩ. Các lời khuyên luân lý ấy khó vô được cửa tâm hồn họ. Họ chẳng những không quan tâm các gương nhân đức của những bực tu hành, mà còn tỏ ra vẻ khinh rẻ, cho là làm chuyện không thực tế. Các sách báo, phim tuồng, có liên hệ đến tôn giáo đối với họ là bả mía. Về cảnh sống đời sau, về kinh nghiệm họ cười nhạo. Hồi nhỏ đi theo mẹ dự lễ chùa, thất, nhà thờ với lòng sốt sắng trong bầu không khí siêu thoát. Bây giờ đối với các cơ quan ấy họ đâm ra hồ nghi những giáo điều, cắt nghĩa các tín lý, luân lý theo đầu óc non nớt của họ.

23- Vai U Thịt Bắp.

23- Phức Tạp Và Phức Tạp.

TRÊN NHỮNG NGÃ ĐƯỜNG ĐỜI

1- Ngại Ngùng Đường Thế Muôn Phương.

Bạn trai vì tiến thân gác bỏ hôn nhân một bên chiếm số không nhỏ. Vì hoàn cảnh gia đình túng thiếu hay vì nghề nghiệp chưa đảm bảo được gia đình tương lai, hoãn cuộc kết hôn cũng chiếm số đông. Nhưng đông nhất là bạn trai hoang mang ở ngày mai, cẩu thả phận sự hiện tại và rộn rịp với ái tình. Họ vô tình hay cố ý tìm kiếm cho mình những cuộc tình duyên mà trong mỗi cái có mầm tan vỡ. Người yêu họ đổi như thay áo. Đến nỗi tình thân họ hứa đủ thứ chữ đồng mặc dù ở người yêu cũ họ còn mắc bao nhiêu hẹn biển thề non. Lòng ngây thơ đến khờ dại của một số lớn thiếu nữ là miếng đất để họ thí nghiệm tình ái. Lắm lúc họ cũng thất vọng vì bị bội bạc kiểu Nã Phá Luân si tình chạy say mê theo Joséphine mà cô nầy không yêu lại để bán quả tim cho chàng Charles. Thất vọng một thời gian thôi, họ làm lại một chuyến yêu mới. Khi cuộc tình duyên khá đằm thắm họ hay bị những cản trở của học hành, nghề nghiệp chưa chu đáo. Thế là hôn nhân bị đình chỉ, đợi chờ. Nhiều cuộc ái ân trong lúc đợi chờ bị thời gian thí nghiệm, dần dần phai lạt, tiêu trầm luôn. Có khi chỉ còn lại cho người nam và người nữ những tội lỗi và kỷ niệm mà càng cao tuổi mỗi người khi nhớ lại càng âu sầu, hối tiếc.

2- Quan Niệm Lập Gia Đình Của Bạn Trai.

Đi kế cạnh nỗi ngại ngùng của bạn trai trước vạn nẻo đường đời, có niềm băn khoăn về lý tưởng gia đình. Có người trước khi ái tình gào thét trong tâm hồn, lòng còn trinh bạch như tờ giấy mới, quan niệm gia đình như lý tưởng tuyệt vời. Họ muốn một người vợ tuyệt sắc, toàn tài, giàu có, đầy đủ đứctính khả ái, có thể thăng tiến những địa vị và yêu họ đậm đà trong tinh thần hy sinh vô bờ bến để giúp họ thành công. Người có quan niệm nầy hay khinh rẻ những cặp vợ chồng ít xứng đôi vừa lứa hay thường không đặng ngon cơm ngọt canh. Họ tin tương lai họ sẽ rực rỡ trong một gia đình như ý.

Hễ mê say môn học nào hay có năng khiếu đeo đuổi một ngành nghệ thuật nào, người bạn trai hay có vọng tưởng tìm một bạn đời ưa thích ngành nghệ thuật như mình. Nhiều bạn trai bị thất vọng đến tự kiêu vì những mộng xây dựng quá chủ quan không được thành tựu.

Cũng không phải có bạn trai chuyên môn một khoa học, một nghệ thuật mà hằng mơ ước một người vợ trong những điều kiện thường là làm xong các nhiệm vụ nội trợ và giúp đỡ họ thành công.

Hồi nầy vì ảnh hưởng của tiểu thuyết, màn bạc, kịch tuồng một số không nhỏ nam thanh cương quyết khi lập gia đình tìm cho được một người bạn xinh đẹp tài ba như những nhân vật trong tiểu thuyết, trên màn bạc, sân khấu. Họ đã tốn bao nhiêu thời giờ, tiền bạc, sức khỏe nữa để nuôi những mộng nầy bằng cách đọc tiểu thuyết tình cảm, chạy theo những đại nhạc hội. Đi đâu cũng ngâm lên những câu ca tình tứ.

Cứ chung mà nói bạn trai nào cũng muốn bạn bạn lòng mình có đầy đủ đứctính khả ái. Nhưng trong thực tế khi con tim họ bị chi phối bởi những nguyên nhân nào ở người yêu như duyên dáng, nhân nghĩa, nước mắt, thơ tình, sắc đẹp, tiền của, v.v…họ tự nhiên để ý đến đứctính . Tai hại nữa là vì yếu đuối trước sắc đẹp họ dễ tha thứ những quái tật ở tình nhân. Họ tìm đủ cách để cắt nghĩa tốt các khuyết điểm. Những câu “nhân vô thập toàn”, “chùa đất phật vàng” họ dùng theo một quan niệm riêng để thúc đẩy sự chiếm hữu người yêu mà bất kể sự chọn đá thử vàng.

Một số đông bạn trai ngày xưa và ngày nay cũng có một thiểu số vấn đề lòng mình rung động yêu đương với bao nhiêu mộng vàng, nhưng họ chờ sự quyết định tối hậu của cha mẹ. Khi thành tâm chờ đợi như vậy, họ không kiên quyết theo ý riêng mình mà phú mặc may rủi, tùy chỗ cha mẹ đặt cho họ ngồi. Rất có thể họ là những người đã từng bán rẽ trái tim, ba chìm bảy nổi trong biển ái, sau cùng những thất bại chua cay do non dại khiến họ tin tưởng sự khôn ngoan của người lớn.

Có hạng nam thanh khi gió tình về xao động vườn lòng quan niệm một người vợ đơn sơ thuộc giai cấp của họ. Thường là bạn trai ở thôn quê, thành phần giai cấp cần lao. Ái tình của họ cũng cuồng bạo, khắt khe nhưng cách chung ít tế nhị.

Những phạm tật phần xác như đui, điếc, câm, xụi tay, què chân cũng làm cho không ít nam thanh ước muốn lập gia đình cùng kẻ mang những tật như mình. Tình yêu của những kẻ mắc tật không khác ái tình của người lành mạnh. Có kẻ lại yêu cuồng nhiệt và sâu sắc nữa. Tôi đã gặp trên hai nam thanh khật khùng, tướng diện cà ngất, cà ngơ, ăn nói nhểu nhảo mà hay chọc gái, gặp giai nhân đi theo ngó cách trắng trợn. Quả thật tình yêu theo kinh thánh nói mạnh như sự chết, nó chi phối hết mọi hạng người, kể cả kẻ khùng khịu.

3- Thân Chẳng Nên Thân Thời Lỡ Thời.

Trừ một số rất ít người nam vì nuôi chí cả sống độc thân để dễ dàng đạt chí, có một số nhỏ bạn trai lỡ thời vì thất bại trên trường tình hay những lý do đặc biệt nào đó mà “ở vậy”. Nếu không khéo tự luyện về tâmtính , họ có thể trở thành người gàn dở, có những quáitính làm trái tai gai mắt xã hội mà họ sống. Có một số bị hồ nnghi về đức thanh khiết. Phần đông bị mắc tật ích kỷ, nhỏ mọn, ăn nói cầu kỳ.

Có thứ bạn trai lỡ thời không chủ trương tuyệt đối ở độc thân. Họ nói sẽ lập gia đình mà chưa. Trong câu chuyện, kẻ nầy ưa bàn về tướng diện, sắc đẹp của mình. Một cách khéo léo nào đó họ minh thị hay mặc thị tỏ ra mình có đủ điều kiện để xây hạnh phúc gia đình lắm, mình được kẻ nầy, người nọ môn đăng hộ đối ngấp nghé. Họ kiểu cách trong lời ăn tiếng nói, lối đi, bộ đứng.tính nỗi bật của họ rất mực kỹ lưỡng về tiền bạc.

Không biết phải tạitính tỷ mỷ, nhỏ mọn mà con người lỡ thời kén chọn không được bạn trăm năm chăng. Nhưng chắc chắn một trong số lớn của họ thường cótính “đàn bà”, thứtính hay mọt mại nó làm cho khó ai sống chung với họ. Về đường tình ái, họ vẫn bị những cám dỗ nhất là trong tâm tưởng.

Nhiều tâm hồn bi quan về cuộc đời bởi cảm thấy mình “thân chẳng nên thân thời lỡ thời”. người ta thường thấy thoáng trên gương mặt những người nầy một nỗi buồn thắm thía vì sự bẽ bàng của thân phận.

4- Tu Là Cõi Phúc.

Những tâm hồn bạn trai tu hành tôi bàn đây là những tâm hồn có quan niệm chánh đáng về sự tu luyện. Tôi không nói những người tu vì chán đời, trốn trách nhiệm làm chồng, làm cha hay vì muốn lợi dụng cõi tu để sống an nhàn, sung sướng. Tôi muốn nói chủ trương tu là muốn phục vụ Thượng đế và nhân loại đắc lực hơn bằng cách tận hiến tình yêu và tất cả cho Thượng đế. Tu đây là sự nhận thức sáng suốt về vũ trụ, về nhân sinh, sự tận hiến phải tự ý. Con đường tu phải được yểm trợ bằng thánh sủng, bằng nỗ lực liên tục tiêu diệt các tật xấu và thánh hóa dần dần. Những tâm hồn tu nầy tin chắc những gì Thượng đế làm cho nhân loại đều chỉ tại người yêu nhân loại. Người sáng thế, cứu thế, quan phòng vạn vật: tất cả đều do tình yêu vô bờ bến của người. Mà theo tâm lý hễ tình yêu thông phát ra đòi sự đền trả nhất là khi tình yêu ấy bị vi phạm. Thượng đế yêu nhân loại, muốn nhân loại nhận biết tình yêu ấy, muốn nhân loại dùng tình yêu của mình đối đáp lại, hơn nữa tình yêu của Thượng đế bị ác tâm của nhân loại bôi lọ bằng cách phản đối sự hiện hữu của người bằng cách gieo thù oán trong các tầng lớp xã hội, bằng cách mua ân bán ái theo đà xác thịt ô dâm. Người bạn trai tu hành giàu đại đảm, lòng quảng đại tận hiến cuộc đời mình để làm hài lòng Thượng đế và cứu vớt đồng loại.

Họ vẫn nhận phần xác là phương thế của phần hồn, vẫn nhận sự cần thiết của các hoạt động trong thế gian như họ mê say một phần hơn các hoạt động ấy là sự kết hợp triếng trang với Thượng đế trong một tình yêu phụ tử tuyệt vời cao quí. Trong chốn tu trì họ vẫn hoạt động bên ngoài và thường họ làm cho thân thể khổ nhọc để diệt dục, nhưng đặc biệt nhất là họ có một đời sống nột tâm sâu sắc nhờ thánh sủng, trong thinh lặng của linh hồn họ nếm thú vị siêu thoát, cảm thấy tránh được mọi phiền toái, rắc rối của lòng thù, vừa được cái vui lâng lâng vì làm những việc thiện cho Trời, cho người. Nếu lấy cây cân làm bằng nhan sắc, địa vị , tiền bạc để cân giá trị đời sống của họ thì ta thấy phần hơn của họ mà tôi vừa nói. Chúng ta phải xét những quan điểm nầy: họ là người biết chuẩn bị cho cảnh lai sinh, biết yêu nhân loại cách thiết thực, biết vừa sống trầm mặc sâu sắc vừa hoạt động hy sinh cho tha nhân.

Vì mồi vật chất mê hoặc, nhiều thế nhân mất đi óc hướng thượng, quên hẳn trên đầu có ai, chết rồi còn lại cái gì. Nguy khốn nữa là lấy cuộc đời tạm làm cứu cánh vĩnh cửu. Tất cả của trần thế đều làm khổ con người: chưa được thì khổ, bôn ba tìm kiếm được rồi thì khổ lo lắng bảo tồn, rủi mất thì khổ hối tiếc, tìm lại được một thời gian thì khổ nhàm chán. Đó là chưa nói những nỗi niềm chua chát vì tuyệt vọng, vì bất mãn sự bội bạc của lòng người, của những vật phàm tục. Người bạn trai có lý tưởng tu hành đứng đắn, tự giải thoát được vòng lao lý nói trên. Họ sống giữa đời mà coi đời như mây nổi, cho trần tục là bàn đạp để bước vào cõi lai sinh vĩnh cửu. Lòng họ sống trong nguồn hy vọng vô biên ở phần thưởng của Đấng chí công. Đối với họ không có gì bi quan. Những bề trái của thế tục giúp họ tìm một thứ lạc thú trong tâm hồn và trong khi diệt dục, hành đức họ mong sự chiếm hữu Thượng đế là toàn phúc bên kia bờ cõi cái chết.

Nếu bước vào những chủng viện hay nam tu viện công giáo rồi tưởng tượng một tâm hồn bạn trai vô tín ngưỡng sai lạc với một tâm hồn bạn trai tĩnh tu ta thấy có bao nhiêu khác nhau. Một bên vô định hướng về đời sống, một bên nhận thức cứu cánh của nhân loại cách rõ rệt. Một bên xao xuyến về thân phận, càng chạy theo ham muốn vật chất càng thèm khát, càng thấy bất mãn, một bên sống nội tâm trầm tĩnh, yêu mến Thượng đế và nhân loại cách tha thiết và thỏa mãn về kiếp sống vì đã làm những việc thiện. Đó là chưa nói, sự già trước tuổi, sự khằn đi, rã rời đi từ thể xác đến tâm hồn của bạn trai bôn tẩu trong cơn lốc vật chất của đường đời. Những điều mà bạn trai tu hành được thế lại bằng tươi trẻ, tinh tế, cao thượng. Phước thay những tâm hồn bạn trai nương bóng chân tu.

5- Con Người Sở Khanh.

Tôi căn cứ vào ngòi bút của nguyễn Du để vẽ lại bộ mặt thực của những bạn trai có bụng dạ, ngôn ngữ, tác vi sở khanh.tính nổi bực nhất là giả dối, muốn hại người mà ra bộ thương hại người. Giới thiệu cá nhân mình để tự đề cao hầu gây uy tín, thứ uy tín ở những thiếu nữ nhẹ dạ, gà con ben miệng cáo già:

Lặng nghe lẩm mhẩm gật đầu,

Ta đây nào phải ai đâu mà rằng.

Nàng đà biết đến ta chăng,

Bể trầm luân lấp cho bằng mới thôi..

Nhiều đời hoa phải tan tác vì những lời đường mật nầy. Họ không thấy nổi manh tâm của bạn trai nhất là khi gặp đau khổ. Vì ái tình thúc đẩy, vì chưa biết dưới hường có gai nhọn, vì tưởng ở đời ai cũng tốt bụng như mình nên bạn gái ngây thơ dễ dàng tin tưởng bạn trai muốn phá hoại đời họ. Khổ một nỗi lời cha mẹ khuyên họ dè dặt đề phòng họ coi là thường. Họ cũng biết kẻ nọ người kia bị gạt vậy. Nhưng kẻ sắp gạt họ có lời lẽ mánh lới tế nhị, quỷ quyệt hơn. Sau cùng họ mắc câu mà khi hay được mưu thần chước quỷ thì đời đã hoen ố.

Tính của bạn trai sở khanh ngoài ra giả dối phách lối. Trong ngôn phong họ vênh vênh tỏ ra cho bạn gái thấy mình đủ tài, đủ mưu, đủ sức. Bởi biết bạn gái ở thế yếu cần sự nâng đỡ, họ mở lòng ra đón tiếp.

Dầu khi gió kép mưa đơn,

Có ta đây cũng chẳng cơn cớ gì..

“Phao cho quyến gió rủ mây,

Hãy xem có biết mặt nầy là ai?”

6- Con Người Thúc Sinh.

Tôiâ cũng căn cứ vào ngòi bút Nguyễn Du để vẽ lại bộ mặt thực của một số bạn trai mang dòng máu Thúc Sinh. Có người hơi khác Thúc Sinh ở chỗ chưa bước vào hôn nhân . Song họ đã có một hay nhiều tinh thần mà họ đã thề ‘trăm năm tạc một chữ đồng đến xương”. Họ có cả một tổ chức “Tham ván bán thuyền” để thỏa mãn lòng thú. Đến khi đụng trách nhiệm họ tỏ ra không kém hèn hạ.

Trước hết hãy nhấn mạnh góc cạnh tâm lý nầy của bạn trai Thúc Sinh. Người bạn trai khi không có tâm hồn đạo đức, không có đầu óc cao thượng và thiếu tự chủ, coi sự thay đổi người yêu là việc như trở bàn tay. Ta đã biết bảntính ái tình bạn trai là bội bạc. Khi lương tâm bị coi thường thì ái tình chỉ còn là nhục tình và chỉ nhắm một mục đích là nhục lạc. Rồi khi thèm khát nhục lạc mà bất kể lương tâm nữ thì người ta ngần ngại gì mà không đem các mánh lới cáo già để lường gạt. Có nhiều bạn gái nghe thiên hạ đồn thôi rằng họ bội tình yêu, đến khi gặp họ mặt lớn mặt nhỏ một hồi vì cũng phải đầu hàng trước những lời đính chánh khéo léo đầy gian mưu của họ.

Cái tật hứa ẩu mà thề bán mạng, thề lấy được là tật căn bản. Bạn gái thì tự nhiên ỷ lại, cần chỗ nương tựa về vật chất cũng như tinh thần. Nếu thứ bạn trai Thúc Sinh nào càng già mồm mép càng dễ chinh phục họ:

Đường xa chớ ngại ngô lào,

Trăm diều hãy cứ trông vào một ta..

Đã gần chi có điều xa,

Đá vàng cũng biết phong ba cũng liều..

Phải chịu phần đông bạn gái khi bị ái tình chi phối ít phòng xa. Có khi cũng sắc xảo biết:

“Ở trên còn có nhà thông”

“Lòng trên trông xuống biết lòng có thương.”.

Biết là vậy nhưng không khôn ngoan đề phòng tai nạn. Óc ỷ lại pha màu sắc hèn yếu và nô lệ ái tình đôi khi khiến họ liều lĩnh:

“Thương sao cho vẹn thì thương.

Tính sao cho trọn mọi đường thì vâng.”

“Đường xa chớ ngại ngô lào

Muôn ngàn hãy cứ trông vào một ta”.

Để rồi trước mặt vợ lớn: “Giọt châu lã chã khôn cầm” và bạc nhược tự thú:

Trông vào đau ruột nói ra ngại lời.”.

Sau cùng đều giả thốt:

“Đường xa chớ ngại ngô lào

Muôn ngàn hãy cứ trông vào một ta”.

“Liệu mà cao chạy xa bay

Ái ân ta có ngần nầy mà thôi.”

Thì thưa bạn, các bạn trai không thiếu kẻ lúc phải đứng mũi chịu sào vẫn “ra người bó tay”. Ngày nay trong các học đường có biết bao nhiêu bạn trai đểu giả như vậy. Thế mà nhiều bạn gái vẫn giỡn với ái tình. Họ ngó người bạn trai lưu manh như một thứ mồi mà không dè bên trong có lưỡi câu. Hồi lúc làm hiệu trưởng một trung học đường nọ tôi bắt được nhiều bức thư nữ sinh gởi cho bạn trai, thứ bạn trai có bao nhiêu là tình nhân. Nhiều nữ sinh mới đến trường học vài bữa, chưa biết bạn trai nọ ra sau, chỉ coi lối ăn mặc, căn cứ vào lời nói hữu tình rồi yêu say đắm, gởi đủ thứ thư ngọt, bộc bạch sạch sành sanh ruột gan, hò hẹn đi hu hí như vợ chồng mới cưới. Thiệt là đáng kiếp. Không hiểu tại sao người ta mua bán tâm hồn dễ dàng như tôm cá vậy. Đến khi hay được “miệng hùm nọc rắn” thì thân liễu còn gì.

7- Gà Trống Nuôi Con.

Người bạn trai vừa có đôi bạn một thời gian, có con, rồi trăm năm rủi ly trần, thường có những thứ tâm lý đặc biệt. Đối với người yêu, phải nhận bạn trai góa vợ có một mối tình nồng thắm. Có khi lúc còn đủ đôi đủ bạn, họ ít ý thức tình yêu. Khi bạn đời vắng bóng họ mới thấy thiếu. Tâm lý họ giống Zampano đối với cô Gelsomina trong phim La Strada. Không phải họ chỉ hồi tưởng những thú ái ân, mà vì giàu lý trí, ký ức họ thường quay lại trong đầu óc những kỷ niệm pha màu sắc ân nghĩa. Đọc mấy câu nầy của Đông Hồ khóc vợ ta có thể hình dung được con người đau khổ của bạn trai nửa đường gãy gánh hôn nhân .

“Chăn gối cùng nhau những ấm êm,

Bỗng làm nát ngọc bỗng châu chìm.

Đầm đìa giọt thảm khăn hồng thắm.”

o0o

“Hình dạng mơ màng khi thức ngủ”.

Những khi nhìn con thơ, họ thấy thấp thoáng hình ảnh người bạn lòng mà ngày xưa nâng khăn sửa trấp cho họ. Các cực khổ nhỏ mọn mà họ chịu bây giờ gợi lại cho họ những hy sinh, nhất là hy sinh thầm kín của người bạn trăm năm:

Im lời ly biệt đã bao đông.

Em vẫn vì anh chết cõi lòng.

Nuôi con lặng lội sầu theo lệ.

Mòn mỏi tháng ngày những ngóng trông.

Trong khi đi đâu gặp cảnh vợ chồng kẻ khác sum họp, hạnh phúc họ đau xót tận đáy lòng vì nhớ bạn trăm năm, dù kẻ nầy ngày trước đối với họ có đôi lần không đặng chung thủy. Nếu sánh với người nữ thì người nam khi bạn tri kỷ ly trần, khổ buồn lâu năm hơn. Có thể người nữ ưu sầu cách nồng nhiệt, khắc khe, nhưng thời gian sẽ làm họ nguôi mau, nhất là khi họ có cơ hội tái giá. Người đàn ông có thể tục huyền sớm, vừa yêu một bạn tri kỷ mới vừa không quên bạn tri âm của mình đã qua đời.

Nói tắt bạn trai trong thời gian mất người bạn trăm năm sống đời gà trống nuôi con, hay nhớ những kỷ niệm của ngày xưa, buồn khổ nhiều năm vì tiếc thương vợ kể cả khi họ tục huyền sớm.

8- Kẻ Đi Bên Lề Cuộc Đời.

Một tâm tình thường làm thắm thía nội tâm họ là tủi phận. Tôi có bàn chuyện với một nam thanh suốt buổi sớm mai về cuộc sống lục bình, ăn đầu đường ngủ xó chợ của em, em hay lộ vẻ buồn đăm chiêu thỉnh thoảng khóc sướt mướt. Tôi hỏi em về tương lai em làm thinh, tôi hỏi thêm, em lắc đầu, tôi hỏi thêm nữa em khóc.

Vậy thưa bạn, sau khi nghiên cứu những nét đại cương về tâm lý của một số bạn trai ở khác hoàn cảnh xã hội ta thấy, cách chung thì bạn trai vẫn có những điểm tâm lý gốc của phái nam, nhưng vì lý do nào đó có một hoàn cảnh sống đặc biệt, thì họ lại có những khía cạnh tâm lý riêng.

Đứng về mặt giáo dục hay xã giao, trước một bạn trai nếu muốn am hiểu họ, thu tâm họ, nhất định ta phải cực kỳ thận trọng. Phải được sự thân mật của họ, bán cho họ lòng tín cẩn, tiếp chuyện với họ lâu giờ hay sống chung với họ để vô tình hay hữu ý họ bạch lộ con người nội tâm của mình ra. Ngoài những nét tâm lý đại cương ai là người nam đều có, mỗi bạn trai có những khía cạnh tâm lý cá biệt: tất cả làm nên cátính của một người.

Nhà giáo dục muốn thành công phải khai thác cátính ấy. Những lời giáo huấn qua loa bên ngoài không xây dựng được lòng bạn trai. Phải tế nhị thu tâm họ mới thấy được hết những ưu khuyết của họ để ta đề cao hay bổ túc.

Người bạn gái muốn trao duyên đổi phận cũng phải am tường cátính của bạn trai mà mình yêu. Cátính ấy có thể sánh như một rừng già, âm u phức tạp, khó thấu hiểu. Cần thời giờ mạc khải cho những điều mà họ muốn chiếm đoạt trái tim người yêu, họ che giấu bằng đủ mánh lới gian xảo. Những nữ sinh đừng quá tin rằng một vài tháng, một năm học chung trong lớp, bao lần tiếp chuyện công cộng hay riêng tư là đã am hiểu được bạn trai mình yêu thích. Coi chừng cách ăm mặc, sự dòm ngó của tha nhân, buổi mới ngày đầu tất cả tạo cho họ một mặt ngoài gắng gượng khả ái. Đến khi gặp một biến cố, trở lực nào đó, con người mặt thực của họ bung ra như lúa ẩm đứt niềng bồ làm kẻ quá lạc quan về họ đâm ra tuyệt vọng. Không phải riêng gì bạn gái, ai trong chúng ta cũng hay phán đoán theo dư luận, theo sự quan sát bên ngoài. Mà dư luận có do đâu? Cũng phần đông do quan sát ngoài hay do tưởng tượng, đồn đãi. Còn cái khối tâm lý dầy đặc của tâm hồn làm sau bén mãn đến để am tường nếu không có sự thông cảm, cứu xét kỷ lưỡng trong thời gian lâu. Lòng bạn trai tự nhiên đã phức tạp rồi, mà khi họ muốn che giấu, muốn lừa bịp nữa thì người nhẹ dạ không khó gì để bị gạt. Theo tôi cách chung một thiếu nữ muốn lập gia đình với một bạn trai, muốn cùng kẻ nầy hạnh phúc keo sơn, vẫn để họ bộc bạch tâm sự, thề sông hẹn biển, biểu lộ tình yêu bằng đủ cách nói mà vẫn hỏi một người lớn đáng tín nhiệm về giá trị của họ trước khi trao đổi đàn lòng. Tôi nói cho cả những thiếu nữ sắc sảo vì ái tình mạnh như sự chờ chết có thể làm tâm trí họ lu mờ, vì bạn trai nhất là trong thời nầy rất già mồm mép, rất cáo già khi muốn chiếm hữu người yêu. Không phải bạn trai nào cũng vậy nhưng đã có thứ ấy thì muốn chọn lựa vàng thau lẫn lộn, dè dặt, khôn ngoan là thượng sách.